________________
४ स्थानकाध्ययने उद्देशः ३ यान - युग्यसारथिप्रभृतिचतुर्भंगीका ३२० सूत्रम् श्री स्थानाङ्ग सूत्र सानुवाद भाग १ જાય છે. યુદ્ધમાં શૂર વાસુદેવ–કૃષ્ણવતુ કેમ કે તેને ત્રણ સો સાઠ સંગ્રામમાં જય મેળવવાનો હોય છે. (૧૮૨) II૩૧૭
'શરીર, કુલ અને વૈભવ વગેરેથી ઉચ્ચ પુરુષ, તથા ઔદાર્યાદિ ગુણયુક્ત હોવાથી ઉચ્ચ અભિપ્રાયવાળો તે ઉચ્ચછંદ, નીચછંદ તો પૂર્વોક્તની વિપરીત અર્થાત્ નીચ અભિપ્રાયવાળો, નીચ પણ ઉચ્ચ કુલાદિથી વિપરીત છે. II૩૧૮
હમણાં જ ઊંચ અને નીચ અભિપ્રાય કહ્યો તે લેશ્યાવિશેષથી થાય છે માટે લેશ્યાસૂત્રો કહેલ છે, તે સુગમ છે. વિશેષ એ કે–અસુરાદિને દ્રવ્યના આશ્રય વડે ચા૨ લેશ્યાઓ હોય છે અને ભાવથી તો બધાય દેવોને છ લેશ્યા હોય છે. પૃથિવી, અપ્ અને વનસ્પતિના જીવોને જ તેજોલેશ્યા હોય છે કેમ કે તેઓમાં દેવોની ઉત્પત્તિ હોવાથી તે જીવોને ચાર લેશ્યા હોય છે. ||३१८||
કહેલ લેશ્યાવિશેષથી વિચિત્ર પરિણામવાળો મનુષ્ય થાય માટે વાહન વગેરે દૃષ્ટાંતરૂપ ચતુર્થંગીઓ વડે અને બીજી રીતે પુરુષની ચતુર્ભૂગી યાનસૂત્રાદિના આરંભથી શ્રાવક સૂત્રપર્યંત ગ્રંથ વડે બતાવતા થકા સૂત્રકાર કહે છે કે— चत्तारि जाणा पन्नत्ता, तंजहा - जुत्ते णाममेगे जुत्ते, जुत्ते णाममेगे अजुत्ते, अजुत्ते णाममेगे जुत्ते, अजुत्ते णाममेगे अजुत्ते । एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पन्नत्ता, तंजहा - जुत्ते णाममेगे जुत्ते, जुत्ते णाममेगे अजुत्ते० ट्क [४]। चत्तारि जाणा पन्नत्ता, , तंजहा - जुत्ते णाममेगे जुत्तपरिणते, जुत्ते णाममेगे अजुत्तपरिणते ० ट्क [ ४ ] | एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णाममेगे जुत्तपरिणते० ट्क [ ४ ] । चत्तारि जाणा पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णामगे जुत्तरूवे, जुत्ते णाममेगे अजुत्तरूवे, अजुत्ते णाममेगे जुत्तरूवे ट्क [ ४ ]। एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णाममेगे जुत्तरूवे ट्क [=४]
=
चत्तारि जाणा पन्नत्ता, तंजहा - जुत्ते णाममेगे जुत्तसोभे० ट्क [ ४ ] | एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णाममेगे जुत्तसोभे० ट्क [४] । चत्तारि जुग्गा पन्नत्ता, , तंजहा- जुत्ते णाममेगे जुत्ते ट्क [ ४ ] | एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णाममेगे जुत्ते ट्क [४] | एवं जधा जाणेण चत्तारि आलावगा तथा जुग्गेण वि, पडिवक्खो तहेव पुरिसजाता जाव सोभे त्ति ।
चत्तारि सारथी पन्नत्ता, तंजहा- जोयावइत्ता णामं एगे नो विजोयावइत्ता, विजोयावइत्ता नामं एगे नो जोयावइत्ता, एगे जोयावइत्ता वि विजोयावइत्ता वि, एगे नो जोयावइत्ता नो विजोयावइत्ता । 'एवामेव चत्तारि हया पन्नत्ता, तंजहा- जुत्ते णामं एगे जुत्ते, जुत्ते णाममेगे अजुत्ते ट्क [ ४ ] | एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पन्नत्ता, तंजहा-जुत्ते णाममे जुत्ते ट्क [ ४ ], एवं जुत्तपरिणते, जुत्तरूवे, जुत्तसोभे, सव्वेसिं पडिवक्खो पुरिसजाता । चत्तारि गया पन्नत्ता, तंजहा - जुत्ते णाममेगे जुत्ते ट्क [ ४ ] | एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा - जुत्ते
म जुत्ते ट्क [ = ४] | एवं जहा हयाणं तहा गयाणं वि भाणियव्वं, पडिवक्खो तहेव पुरिसजाता । चत्तारि जुग्गारिता[जुग्गायरिया] पन्नत्ता, तंजहा - पंथजाती णाममेगे नो उप्पधजाती, उप्पधजाती णाममेगे णो पंथजाती, एगे पंथजाती वि उप्पहजाती वि, एगे णो पंथजाती णो उप्पहजाती । [ एवामेव चत्तारि पुरिसजाया ] चत्तारि पुप्फा पन्नत्ता, तंजहा - रूवसंपन्ने नाममेगे नो गंधसंपन्ने, गंधसंपन्ने णाममेगे नो रूवसंपन्ने, एगे रूवसंपन्ने 1. મૂલ અનુવાદમાં ચાર ભાંગા સ્પષ્ટ લખેલ છે.
2. દેવ અને ના૨કોને દ્રવ્યલેશ્યા તેના આયુષ્ય પર્યંત અવસ્થિત હોય છે તે દ્રવ્યો સાથે બીજા દ્રવ્યોનો સંપર્ક થવાથી ભાવલેશ્યા છએ હોય છે, પરંતુ મૂલ દ્રવ્યો બદલાતા નથી, તદાકાર માત્ર ભજે છે અને મનુષ્ય તિર્યંચોની દ્રવ્યલેશ્યાઓ અંતર્મુહૂર્ત અવસ્થિત રહે છે, પછીથી બદલાય છે, કેવલીને અવસ્થિત રહે છે.
3: चत्तारि पुरिसजाया पन्नत्ता, तंजा- पाठ प्रत्यंतरां छे. आगामोध्य समितिवाणी प्रतिमां नथी.
401