________________
श्री स्थानाङ्ग सूत्र सानुवाद भाग १ ४ स्थानकाध्ययने उद्देशः १ अग्रमहिष्यः विकृत्यः कूटागाराः २७३ - २७७ सूत्रे तणप्पभा । एवं महाभीमस्स वि । किंनरस्स णं किंनरिंदस्स चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - वडेंसा, केतुमती, रतिसेणा, रतिप्पभा, एवं किंपुरिसस्स वि। सप्पुरिसस्स णं किंपुरिसिंदस्स किंपुरिसरनो चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ तं जहा - रोहिणी, णवमिता, हिरी, पुप्फवती, एवं महापुरिसस्स वि (४) । अतिकायस्स णं महोरगिंदस्स चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - भुयगा, भुयगवती, महाकच्छा, फुडा, एवं महाकायस्स वि । गीतरतिस्स णं गंधव्विंदस्स चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - सुघोसा, विमला, सुस्सरा, सरस्सती, एवं गीयजसस्स वि (५) ।
चंदस्स णं जोतिर्सिदस्स जोतिसरन्नो चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - चंदप्पभा, दोसिणाभा, अच्चिमाली, पभंकरा । एवं सूरस्स वि, णवरं सूरप्पभा, दोसिणाभा, अच्चिमाली, पभंकरा । इंगालगस्स गं महग्गहस्स चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - विजया, वेजयंती, जयंती, अपराजिता । एवं सव्वेसिं महग्गहाणं जाव भावकेउस्स (६)।
सक्कस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारनो चत्तारि अग्गमहिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - रोहिणी, मयणा, चित्ता, सोमा । एवं जव वेसमणस्स । ईसाणस्स णं देविंदस्स देवरन्नो सोमस्स महारन्नो चत्तारि अग्ग महिसीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - पुढवी, राती, रयणी, विज्जू । एवं जाव वरुणस्स ॥ सू० २७३ ॥
चत्तारि गोरसविगती ओ पन्नत्ताओ, तंजहा - खीरं, दर्हि, सप्पिं, णवणीतं । चत्तारि सिणेहविगतीओ पन्नत्ताओ, तंजा - तेल्लं, घयं, वसा, णवणीतं । चत्तारि महाविगतीओ पन्नत्ताओ, तंजहा-महुं, मंसं, मज्जं, णवणीतं ।। सू० २७४ ।।
चत्तारि कूडागारा पन्नत्ता, तंजहा - गुत्ते णामं एगे गुत्ते, गुत्ते णामं एगे अगुत्ते, अगुत्ते णामं एगे गुत्ते, अगुत्ते णामं एगे अगुत्ते। एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पन्नत्ता, तंजहा- गुत्ते णाममेगे गुत्ते ४ । चत्तारि कूडागारसालाओ पन्नत्ताओ, तंजहा-गुत्ता णाममेगा गुत्तदुवारा, गुत्ता णाममेगा अगुत्तदुवारा, अगुत्ता णाममेगा गुत्तदुवारा, अगुत्ता णाममेगा अगुत्तदुवारा । एवामेव चत्तारि इत्थीओ पन्नत्ताओ, तंजहा - गुत्ता नाममेगा गुर्तिदिता, गुत्ता णाममेगा अगुर्तिदिता ४ ।। सू० २७५ ।।
चडव्विहा ओगाहणा पन्नत्ता, तंजहा - दव्वोगाहणा, खेत्तोगाहणा, कालोगाहणा, भावोगाहणा ।। सू० २७६ ।। चत्तारि पन्नत्तीओ अंगबाहिरियातो पन्नत्ताओ, तंजहा - चंदपन्नत्ती, सूरपन्नत्ती, जंबुद्दीवपन्नत्ती, दीवसागरपन्नत्ती ।। सू० २७७ ।।
।। चउट्ठाणस्स पढमो उद्देसओ ॥१॥
(મૂળ) અસુરેંદ્ર–અસુરકુમારના રાજા ચમરેંદ્રના સોમ નામના લોકપાલ મહારાજાની ચાર અગ્રમહિષીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—કનકા, કનકલતા, ચિત્રગુપ્તા અને વસુંધરા. એમ જ યમની, વરુણની અને વૈશ્રમણ લોકપાલની ચાર ચાર અગ્રમહિષીઓ છે. બિલ નામના વૈરોચનેંદ્ર–વૈરોચનના રાજાના સોમ નામના મહારાજાની ચાર અગ્રમહિષીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—મિત્રકા, સુભદ્રા, વિદ્યુતા અને અશની. એમ જ યમની, વૈશ્રમણની અને વરુણ લોકપાલની ચાર ચાર અગ્રમહિષીઓ છે. (૧) નાગકુમારનો ઇંદ્ર-નાગકુમારના રાજા ધર્ણોદ્રના કાલવાલ નામના મહારાજાની ચાર અગ્રમહિષીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—અશોકા, વિમલા, સુપ્રભા અને સુદર્શના. એવી રીતે યાત્ શંખપાલ
1. जी प्रभां 'सामा' येवो पाठ पाए छे.
336