Page Text
________________
४ स्थानकाध्ययने उद्देशः १ दृष्टिवादः प्रायश्चित्तं च २६२-२६३ सूत्रे श्री स्थानाङ्ग सूत्र सानुवाद भाग १ [चियत्तकिच्चपायच्छित्ते] १, चउव्विहे पायच्छित्ते पन्नत्ते, तंजहा–परिसेवणापायच्छित्ते, संजोयणापायच्छित्ते,
आरोवणापायच्छित्ते, पलिउंचणापायच्छित्ते ।। सू० २६३।। (મૂ૦) ચાર પ્રકારે દૃષ્ટિવાદ કહેલ છે, તે આ પ્રમાણે–૧. સૂત્રાદિના ગ્રહણ કરવાની યોગ્યતા લાવનાર તે પરિકર્મ, ૨. દ્રવ્ય,
પર્યાય અને નયાદિકના અર્થને સૂચવનાર તે સૂત્ર, ૩. પૂર્વ સંબંધી શ્રુત જેમાં રહેલું છે તે પૂર્વગત અને ૪. સૂત્રનો કહેવા યોગ્ય વિષયની સાથે જે યોગ-સંબંધ તે અનુયોગ. (પ્રથમાનુયોગાદિ) //ર ૬૨ ચાર પ્રકારે પ્રાયશ્ચિત્ત કહેલ છે, તે આ પ્રમાણે–૧. જ્ઞાનના અતિચારોની શુદ્ધિ માટે જે પ્રાયશ્ચિત્ત તે જ્ઞાનપ્રાયશ્ચિત્ત, ૨. સમકિતના અતિચારોનું પ્રાયશ્ચિત્ત, ૩. ચારિત્રના અતિચારોનું પ્રાયશ્ચિત્ત અને ૪. વ્યક્તકૃત્યપ્રાયશ્ચિત્ત-ગીતાર્થનું જે કાર્ય છે તે પાપનો છેદક હોવાથી પ્રાયશ્ચિત્ત. ચાર પ્રકારે પ્રાયશ્ચિત્ત કહેલ છે, તે આ પ્રમાણે–૧. નહિં કરવા યોગ્ય કૃત્યનું કરવું તે પ્રતિસેવના, તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત, ૨. સંયોજના-એક જાતિના અતિચારોનું મલવું, તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત, ૩. આરોપણા પ્રાયશ્ચિત્ત-એક અપરાધના પ્રાયશ્ચિત્તમાં પુનઃ પુનઃ દોષ સેવવાથી બીજા વિજાતીય પ્રાયશ્ચિત્તનું આરોપણ
કરવું અને ૪. પરિકુંચનાપ્રાયશ્ચિત્ત–પાપનું છુપાવવું અર્થાત્ એકનું બીજું કહે તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત. //ર૬all (ટી0) 'વાલ્વિ વિદિવાર' ત્યા જેના વડે દષ્ટિઓ-દર્શનો અર્થાત્ નયો કહેવાય છે તે દૃષ્ટિવાદ, અથવા પતંતિ-જેને વિષે નયો અવતરે છે તે દૃષ્ટિપાત બારમું અંગ. તેમાં સૂત્રાદિના ગ્રહણ કરવા માટે યોગ્યતાનું સંપાદન કરવામાં ગણિતના સંસ્કારની માફક સમર્થ તે પરિકર્મ, ૧, તે સિદ્ધસેનિકાદિ. જુસૂત્ર વગેરે બાવીસ સૂત્રો હોય છે. અહિં સર્વ દ્રવ્ય, પર્યાય અને નયના અર્થનું સૂચન કરનાર હોવાથી સૂત્રો છે. ૨, સમસ્ત શ્રુતથી પ્રથમ રચાયેલા હોવાથી પૂર્વે, તે ઉત્પાદ પ્રમુખ ચૌદ પૂર્વે . છે. તેઓના નામ અને પ્રમાણ આ પ્રમાણે– .
उप्पाय १ अग्गेणीय २, वीरियं ३ अत्थिनत्थि उ पवायं ४ । णाणपवायं ५ सच्चं ६, आयपवायं च ७ कम्मं च ८॥५४॥ पुव्वं पच्चक्खाणं ९, विज्जणुवायं १०, अवंझ ११ पाणाडे १२ । . किरियाविसालपुव्वं १३, चोइसमं बिंदुसारं तु १४ ।।५।।
૧. ઉત્પાદ પૂર્વ, ૨. અગ્રાયણીય પૂર્વ, ૩. વીર્યપ્રવાદ પૂર્વ, ૪. અસ્તિનાસ્તિપ્રવાદ પૂર્વ, ૫. જ્ઞાનપ્રવાદ પૂર્વ, ૬. સત્યપ્રવાદ પૂર્વ, ૭. આત્મપ્રવાદ પૂર્વ, ૮. કર્મપ્રવાદ પૂર્વ, ૯. પ્રત્યાખ્યાનપ્રવાદ પૂર્વ, ૧૦. વિદ્યાનુવાદ પૂર્વ, ૧૧, અવંધ્ય પૂર્વ, ૧૨. પ્રાણાયુ પૂર્વ, ૧૩. ક્રિયાવિશાલ પૂર્વ અને ૧૪. લોકબિંદુસાર પૂર્વ છે. (૫૪-૫૫)
उप्पाये पयकोडी १, अग्गेणीयंमि छन्नउइलक्खा २ । विरियम्मि सयरिलक्खा ३, सद्विलक्खा उ अत्थिणथिम्मि ४ ॥५६॥
૧. ઉત્પાદ પૂર્વમાં એક ક્રોડ પદ, ૨. અગ્રાયણીય પૂર્વમાં શું લાખ, ૩. વીર્યપ્રવાદ પૂર્વમાં સીત્તેર લાખ, ૪. અસ્તિનાસ્તિપ્રવાદ પૂર્વમાં સાઠ લાખ પદ છે. (૫૬) एगा पउणा कोडी, णाणपवायंमि होइ पुव्वम्मि ५ । एगा पयाण कोडी, छच्च पया सच्चवायंमि ६ ।।५७।।
૫. જ્ઞાનપ્રવાદપૂર્વમાં એક પદ ન્યૂન એક ક્રોડ પદ છે, ૬. સત્યપ્રવાદ પૂર્વમાં એક ક્રોડ અને છ પદ છે. (૫૭) छव्वीसं कोडीओ, आयपवायंमि होइ पयसंखा ७ । कम्मपवाए कोडी, असीती लक्खेहि अब्महिआ ८ ॥५८॥
૭. આત્મપ્રવાદ પૂર્વમાં છવ્વીશ ક્રોડ પદની સંખ્યા છે, ૮. કર્મપ્રવાદ પૂર્વમાં એક ક્રોડ અને એંશી લાખ પદ છે. (૫૮) चुलसीइ सयसहस्सा पच्चक्खाणंमि वनिया पुव्वे ९ । एक्का पयाण कोडी, दससहसहिया य अणुवाए ।। १० ॥५९।। 1. મતાંતરે કલ્યાણ પૂર્વ એવું પણ નામ છે.
327
| SR No. | 005767 |
| Book Title | Sthanang Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanandvijay |
| Publisher | Guru Ramchandra Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 520 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_sthanang |
| File Size | 14 MB |