Page Text
________________
३ स्थानकाध्ययने उद्देशः ४ पृथ्वीदेशप्ररूपणम् १९८ सूत्रम्
श्री स्थानाङ्गसूत्र सानुवाद भाग १ નામના વર્ષધરપર્વતથી પોંડરિક દ્રહ નામના મહાદ્રહથી ત્રણ મોટી નદીઓ વહે છે, તે આ પ્રમાણે સુવર્ણકૂલા, રક્તા અને રક્તવતી. જંબૂદ્વીપમાં મેરુપર્વતની પૂર્વ દિશાએ અને શીતા નામની મહાનદીની ઉત્તર દિશાએ ત્રણ અંતરનદીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—ગ્રાહવતી, કહવર્તી અને પકવતી. જંબુદ્વીપમાં મેરુપર્વતની પૂર્વદિશાએ અને શીતા નામની મહાનદીની દક્ષિણ દિશાએ ત્રણ અંતરનદીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—તમજલા, મત્તલા અને ઉન્મત્તલા (૩). જંબુદ્વીપમાં મેરુપર્વતની પશ્ચિમ દિશાએ અને શીતોદા નામની મહાનદીની દક્ષિણ દિશાએ ત્રણ અંતરનદીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે-ક્ષીરોદા, શીતશ્રોતા અને અંતર્વાહિની. જંબૂદ્વીપમાં મેરુપર્વતની પશ્ચિમ દિશાએ અને શીતોદા નામની મહાનદીની ઉત્તર દિશાએ ત્રણ અંતરનદીઓ કહેલી છે, તે આ પ્રમાણે—ઉર્મિમાલિની, ફેનમાલિની અને ગંભીરમાલિની. એવી રીતે ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાદ્ધમાં પણ અકર્મભૂમિથી માંડીને યાવત્ અંતરનદી
પર્યત સઘળું વર્ણન કહેવું. યાવતું પુષ્કરવરદ્વીપાદ્ધના પશ્ચિમાદ્ધમાં તેમજ સઘળું કહેવું. ll૧૯૭ll (ટી.) અનંતૂવે' ત્યાદિ. આ પ્રકરણ ક્રિસ્થાનક (બીજા ઠાણા)ના અનુસાર અને જંબુદ્વીપના પટના અનુસારે જાણવું. વિશેષ કહે છે કે–અંતરનદીઓની પહોળાઈ સવાસો યોજન છે. ૧૯૭ી
અનંતર મનુષ્યક્ષેત્રલક્ષણ પૃથ્વીના ખંડની વક્તવ્યતા કહી, હવે પ્રકારમંતર વડે સામાન્યથી પૃથ્વીના દેશની વક્તવ્યતા વર્ણવે છે– तिहिं ठाणेहिं देसे पुढवीए चलेज्जा, तंजहा-अथे णमिमीसे रयणप्पभाते पुढवीते उराला पोग्गला णिवत्तेज्जा, तते णं ते उराला पोग्गला शिवतमाणा देसं पुढवीए चलेज्जा १, महोरगे वा महिड्डीए जाव महेसक्खे इमीसे रयणप्पभाते पुढवीते अहे उम्मज्जणिमज्जियं करेमाणे देसं पुढवीते चलेज्जा २, णाग-सुवन्नाण वा संगामंसि वट्टमाणंसि देसं पुढवीते चलेज्जा ३, इच्चेतेहिं तिहिं० [ठाणेहिं देसे पुढवीते चलेज्जा] (१) । तिहिं ठाणेहिं केवलकप्पा पुढवी चलेज्जा, तंजहा–अधे णं इमीसे रतणप्पभाते पुढवीते घणवाते गुप्पेज्जा, तए णंसे घणवाते गुविते समाणे घणोदहिमेएज्जा, तए णं से घणोदही एइए समाणे केवलकप्पं पुढविंचालेज्जा, देवे वा महिड्डिते जाव महेसक्खे तहारूवस्स समणस्स माहणस्स वा इझिंजुतिं जसं बलं वीरितं पुरिसक्कारपरक्कम उवदंसेमाणे केवलकप्पं पुढविं चालेज्जा, देवासुरसंगामंसि वा वट्टमाणंसि केवलकप्पा पुढवी चलेज्जा, इच्चेतेहिं तिहिं [ठाणेहिं केवलकप्पा पुढवी चलेज्जा] ।। सू० १९८ ।। (મૂડ) ત્રણ પ્રકાર વડે પૃથ્વીનો દેશ ચલિત થાય, તે આ પ્રમાણે–૧ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીની નીચે ઉપરથી મહાનું પુદ્ગલો
વિસસા પરિણામથી પડે ત્યારે તે મોટા પુદ્ગલો પડતાં થકાં પૃથ્વીનો દેશ ચલિત થાય, ૨ મહોરગ—વ્યંતરવિશેષ, મોટી ઋદ્ધિવાળો મહાઐશ્વર્યવાળો એવો દેવ અહંકારથી આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના ભાગથી નીચે ઉત્પત–ઉપર જવા રૂપ અને નિપત–નીચે આવવારૂપ કરતાં થકો પૃથ્વીનો દેશ ચલિત થાય અથવા ૩ નાગકુમાર અને સુવર્ણ (સુપર્ણ) કુમારોનો પરસ્પર સંગ્રામ હોતે છતે પૃથ્વીનો દેશ ચલિત થાય. આ ત્રણ પ્રકાર વડે પૃથ્વીનો દેશ ચલિત થાય (૧). ત્રણ પ્રકાર વડે કવલકલ્પા (પરિપૂર્ણ) પૃથ્વી ચલિત થાય, તે આ પ્રમાણે–૧ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીની નીચે ઘનવાયુ ક્ષોભિત થાય ત્યારે તે ઘનવાયુ સુભિત થયો થકો ઘનોદવિ કંપિત થાય, ત્યારબાદ તે ઘનોદધિ કપિત થયો થકો પરિપૂર્ણ પૃથ્વીને ચલિત કરે, ૨ અથવા કોઈક મહદ્ધિક યાવતું મહાનું ઐશ્વર્યવાનું દેવ તથારૂપ શ્રમણ અથવા મોહનને (પોતાની) ઋદ્ધિ, કાંતિ, યશ, બલ, વીર્ય અને પુરુષકાર (પરાક્રમ) દેખાડતો છતો પરિપૂર્ણ પૃથ્વીને ચલિત કરે, ૩ તથા દેવો (વૈમાનિકો) અને અસુરો (ભવનપતિઓ)નો સંગ્રામ વર્તત (હોત) છતે પરિપૂર્ણ પૃથ્વી ચલાયમાન થાય. આ ત્રણ સ્થાન (પ્રકાર) વડે પૃથ્વી ચલિત થાય. /૧૯૮ll
261
| SR No. | 005767 |
| Book Title | Sthanang Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanandvijay |
| Publisher | Guru Ramchandra Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 520 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_sthanang |
| File Size | 14 MB |