________________
श्री स्थानाङ्गसूत्र सानुवाद भाग १
२ स्थानकाध्ययने उद्देशः ३ इंद्रस्य वर्णनम् ९४ सूत्रम्
વર્ષધર પર્વતો, વક્ષસ્કાર? પર્વતો, પદ્મદ્રહ વગેરે દ્રહો, ગંગા વગેરે નદીઓ, ગંગાપ્રપાત વગેરે કુંડો અને સીતાદિ નદીઓના વનો, એ દરેક વિસ્તારથી (પહોળાઈથી) પૂર્વના દ્વીપથી પછીના દ્વીપમાં અનુક્રમે બમણા જાણવા અને ઊંચાઈથી सरजा भएरावा. (११६ )
उसुयार जमगकंचण, चित्त-विचित्ता य वट्टवेयड्डा । दीवे दीवे तुल्ला, दुमेहला जे य वेयड्ढा ॥ ११७ ॥ [ बृहत्क्षेत्र० ५/३९ ] ઇષુકાર પર્વતો, ઉત્તરકુરુમાં રહેલ યમક પર્વતો, દેવકુરુ અને ઉત્તરકુરુમાં દ્રહની નજીક રહેલા કંચનગિરિ પર્વતો, દેવકુરુમાં રહેલા ચિત્રવિચિત્ર પર્વતો અને વૈતાઢ્ય પર્વતો એ સર્વે પર્વતો દરેક દ્વીપમાં તુલ્ય હોય છે અને જે બે મેખલાવાળા वैताढ्य पर्वतो (हीर्धवैताढ्यो ) छे ते पहा तुल्य भएावा. (११७)
पुष्करवरद्वीपनी वेहिानी प्र३पणा पछी शेष द्वीप समुद्रनी वेहिानी प्र३पशा उहे छे–'सव्वेसिंपि ण' मित्यादि० ઇત્યાદિ સુગમ છે. Il૯૩॥
આ દ્વીપસમુદ્રો ઇદ્રોના ઉત્પાતપર્વતના આશ્રયવાળા છે માટે હવે ઇંદ્રની વક્તવ્યતા કહે છે—
दो असुरकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा - चमरे चेव बली चेव १ । दो णागकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा- धरणे चेव भूयाणंदेचेव २। दो सुवन्नकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा - वेणुदेवे चेव वेणुदाली चेव ३ । दो विज्जुकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा - हरिच्चेव हरिस्सहे चेव ४ । दो अग्गिकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा - अग्गिसिहे चेव अग्गिमाणवे चेव ५। दो दीवकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा-पुन्ने चेव विसिट्ठे चेव ६ । दो उदहिकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा- जलकंते चेव जलप्पभे चेव ७। दो दिसाकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा - अमियगती चेव अमितवाहणे चेव ८ । दो वातकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा- वेलंबे चेव पभंजणे चेव ९। दो थणियकुमारिंदा पन्नत्ता, तंजहा- घोसे चैव महाघोसे चेव १० । दो पिसाइंदा पन्नत्ता, तंजहा - काले चेव महाकाले चेव १। दो भूइंदा पन्नत्ता, तंजहा - सुरूवे चेव पडिरूवे चेव २। दो जक्खिंदा पन्नत्ता, तंजहा - पुन्नभद्दे चेव माणिभद्दे चेव ३। रक्खसिंदा पन्नत्ता, तंजहा - भीमे चेव महाभीमे चेव ४। दो किन्नरिंदा पन्नत्ता, तंजहा - किन्नरे चैव किंपुरिसे चेव ५। दो किंपुरिसिंदा पन्नत्ता, तंजहासप्पुरिसे चेव महापुरिसे चैव ६। दो महोरगिंदा पन्नत्ता, तंजहा - अतिकाए चेव महाकाए चेव ७ । दो गंधव्विंदा पन्नत्ता, तंजहा - गीतरती चेव गीयजसे चेव ८ ।
दो अणपनिंदा पन्नत्ता, तंजहा - संनिहिए चेव सामण्णे [माणे] चेव ९। दो पणपनिंदा पन्नत्ता, तंजहा - धाए चेव विहाए चेव १० । दो इसिवाइंदा पन्नत्ता, तंजहा - इसिच्चेव इसिवालए चेव ११ । दो भूतवाइंदा पन्नत्ता, तंजहाइस्सरे चैव महिस्सरे चेव १२ । दो कंदिंदा पन्नत्ता, तंजहा - सुवच्छे चेव विसाले चेव १३ । दो महाकंदिंदा पन्नत्ता, तंजहा - हस्से चेव हस्सरती चेव १४ । दो कुभंडिंदा पन्नत्ता, तंजहा - सेए चेव महासेए चेव १५। दो पतइंदा पन्नत्ता, तंजहा - पतए चेव पतयवई चेव १६ ।
जोइसियाणं देवाणं दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा - चंदे चेव सूरे चेव ३ ।
सोहम्मीसाणेसु णं कप्पे दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा-सक्के चेव ईसाणे चेव । एवं सणकुमार-माहिदेंसु कप्पेसु दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा - सणकुमारे चेव माहिंदे चेव, बंभलोग-लंतरसु णं कप्पेसु दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा - बंभे चेव लंतए चेव। महासुक्क-सहस्सारेसु णं कप्पेसु दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा - महासुक्क चेव सहस्सारे चेव । आणयपाणताऽऽरणऽच्चुतेसु णं कप्पेसु दो इंदा पन्नत्ता, तंजहा - पाणते चैव अच्चुते चेव ।
1. हिभवान वगेरे. 2. चित्र वगेरे
132