________________
' ' '
在
E F
न
शा
स
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
અય. ૮ સૂત્ર-૪૫-૪૬
हत्थं पायं च कायं च, पणिहाय जिइंदिए । अल्लीणगुत्तो निसिए, सगासे ગુરુનો મુળી રાજા
ना
ગુરુની સેવા કરતો સાધુ
ગા. ૪૫ હાથ, પગ, કાયાને પ્રણિધાનવાળી કરીને જિતેન્દ્રિય, આલીનગુપ્ત મુનિ ગુરુની પાસે બેસે.
'हत्थं 'ति सूत्रं, हस्तं पादं च कायं च 'प्रणिधाये 'ति संयम्य जितेन्द्रियो निभृतो भूत्वा आलीनगुप्तो निषीदेत्, ईषल्लीन उपयुक्त इत्यर्थः, सकाशे गुरोर्मुनिरिति सूत्रार्थः ॥ ४५ ॥ ટીકાર્થ : પોતાના હાથ, પગ અને કાયાને સંયમિત કરીને ઈન્દ્રિયોને જીતી લેનારો, સંકોચાઈને બેસે. કંઈક લીન આલીન નિશ્ચલ બની આલીનગુપ્ત થઈને ઉપયોગવાળો તે ગુરુની પાસે બેસે.
=
=
=
किं च
त
न पक्खओ न पुरओ, नेव किच्चाण पिट्ठओ । न य ऊरुं समासिज्जा, स्मै चिट्ठिज्जा गुरुणंति ॥४६॥
न
शा
स
ना
य
य
ટીકાર્થ : ગુરુના બે પડખે ન બેસે. તેમ આચાર્યની આંગળ કે બરાબર પાછળ ન બેસે. નિીવેર્ ક્રિયાપદ બધે જ જોડવાનું છે. આમાં ગુરુની બરાબર બાજુમાં બેસે તો અવિનયદોષ લાગે, આગળ બેસે તો વંદન કરનારને અંતરાય, ગુરુના દર્શન ન થવા એ દોષો લાગે. (બરાબર પાછળ બેસે, તો ગુરુ વાતોત્સર્ગ કરવામાં લજ્જા અનુભવે, એટલે વાતોત્સર્ગ અટકાવે, એમાં ગુરુને અશાતા થાય...) આમ ક્રમશઃ તે તે દોષો સમજવા. તથા સાથળની ઉપર સાથળ ચઢાવીને ગુરુની પાસે ન રહે. કેમકે એમાં અવિનયવગેરે દોષો લાગે.
ગા. ૪૬ કૃત્યોની પડખે કે આગળ કે પાછળ કે સાથળને આશ્રયીને ગુરુની પાસે ન બેસે. 'ન પવાઓ'ત્તિ સૂત્ર, 7 પક્ષત:-પાશ્ર્વત: ન પુત:-અવ્રત: નૈવ ‘ત્યાનામ્’ आचार्याणां ‘पृष्ठतो' मार्गतो निषीदेदिति वर्त्तते, यथासंख्यमविनयवन्दमानान्तरायादर्शनादिदोषप्रसङ्गात् । न च ‘ऊरुं समाश्रित्य ऊरोरुपर्यूरुं कृत्वा तिष्ठेदुर्वन्तिके, अविनयादिदोषप्रसङ्गादिति सूत्रार्थः ॥ ४६॥
४५
जि
