________________
त
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
અધ્ય. ૮ સૂત્ર-૨૨
ગા.૨૧ સાંભળેલું કે જોયેલું ઉપઘાતકારી ન બોલે. કોઈપણ ઉપાયથી ગૃહીના યોગને ન આચરે.
‘સુગંતિ સૂત્ર, શ્રુત વા અન્યત: ડિવા પૂર્ણ સ્વયમેવ ‘નાભવેત્’ ન ભાવેત, ‘औपघातिकम्’ उपघातेन निर्वृत्तं तत्फलं वा, यथा- चौरस्त्वमित्यादि, अतो नालपेदपीति गम्यते, तथा न च केनचिदुपायेन सूक्ष्मयाऽपि भङ्ग्या 'गुहियोगं' गृहिसंबन्धं तद्बालग्रहणादिरूपं गृहिव्यापारं वा - प्रारम्भरूपं 'समाचरेत्' कुर्यान्नैवेति सूत्रार्थः ॥२१॥
न
મો ટીકાર્થ : સાધુએ બીજાપાસેથી સાંભળ્યું હોય કે સ્વયં જોયેલું હોય. પણ ઔપઘાતિક જ્ઞ તે બાબત સાધુ ન બોલે. એમાં ઉપઘાતવડે બનેલી કે ઉપઘાતરૂપી ફલવાળી બાબત એ ઔપઘાતિક કહેવાય. દા.ત. ‘તું ચોર છે.’
S
(સાધુએ કોઈને ચોરી કરતો જોયો કે કોઈક ચોર હોવાની વાત સાંભળી. હવે સાધુ એના આધારે એને કહે કે ‘તું ચોર છે’ તો એ ખરેખર ચોર હોય તો પણ પકડાઈ જવાથી આપઘાતાદિ પણ કરે... આઘાત લાગે... વગેરે. આ વચન ઉપઘાત હિંસારૂપી ફલવાળું છે
***
न
F E
જ્યારે “આને મારી નાંખવો જોઈએ..” એ વચન ઉપઘાતથી નિવૃત્ત કહેવાય. કેમકે આ વચનમાં સાક્ષાત્ ઉપઘાતની વાત છે... આવા કોઈપણ વચન સાધુ ન બોલે...) આ કારણથી આ વચનને એકવાર પણ ન બોલવું. અહીં ગાથામાં પિ નથી. પણ એ સમજી લેવો. (આતપેપિ આલપન એટલે એકવાર બોલવું. સાધુ આવું વચન 1 એકવાર પણ ન બોલે, વધારેવાર તો નહિ જ.)
जि
न
शा
किं च
निट्ठाणं रसनिज्जूढं, भद्दगं पावगंति वा । पुट्ठो वावि अपुट्ठो वा, लाभालाभं ન નિધિને ૨૨૫
S
૨૯
त
स
તથા કોઈક ઉપાયથી એટલે કે સૂક્ષ્મ પણ પદ્ધતિથી ગૃહસ્થોનો સંબંધ ન જ કરે. ગૃહસ્થોના છોકરાઓને પકડવા, રમાડવા વગેરે કે ગૃહસ્થોના કોઈક કામોનો પ્રારંભ ના કરવો એ બધુ ગૃહસ્થનો સંબંધ ગણાય.
ना
य
जि
य
* *
ગા.૨૨ પુછાયેલો કે નહિ પુછાયેલો સાધુ નિષ્ઠાનને કે રસનિર્યુઢને આશ્રયીને ભદ્રક * કે પાપક લાભ-અલાભનો નિર્દેશ ન કરે.
