________________
I
મ
S
स्त
મ
शा
H
અધ્ય. ૧૦ સૂત્ર-૧,૨
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪ अनेनैवोपायेनान्योपायासंभवात्, 'वान्तं' परित्यक्तं सद्विषयजम्बालं 'न प्रत्यापिबति' । न मनागप्याभोगतो ऽनाभोगतश्च तत्सेवते यः स भिक्षुः- भावभिक्षुरिति सूत्रार्थः ॥ १ ॥
ય
00
ટીકાર્થ : તીર્થંકરો અને ગણધરોના ઉપદેશપ્રમાણે જો યોગ્યતા હોય તો દ્રવ્યઘર અને ભાવઘરમાંથી નીકળીને = દીક્ષા લઈને તત્ત્વોનાં જ્ઞાતા એવા તીર્થકરો અને ગણધરોનાં વચનમાં સર્વકાળ ચિત્તસમાધિવાળા બનવું જોઈએ. અર્થાત્ એ વચનોમાં ચિત્તથી અતિપ્રસન્ન થવું જોઈએ. ગર્ભિત આશય એ છે કે પ્રવચનમાં જ ઉપયોગ, અભિયોગવાળા બનવું જોઈએ.
વ્યતિરેકથી
આથી બુદ્ધવચનમાં ચિત્તની પ્રસન્નતાવડે સર્વથા સ્ત્રીપરતન્ત્રતાનો ત્યાગ કરવા તે દ્વારા ત્યાગેલા એવા વિષયકાદવને જે ફરી પીતો નથી. એટલે કે આભોગથી કે તે અનાભોગથી લેશ પણ તેને સેવતો નથી તે ભાવભિક્ષુ છે.
=
S
નકારાત્મક રીતે ચિત્તસમાધાનનો ઉપાય કહે છે. કે તમામ ખોટાકાર્યોનાં કારણભૂત એવી સ્ત્રીઓને વશ ન થવું. તેમને આધીન ન થવું. કેમકે સ્ત્રીઓને વશ થાય તે અવશ્ય વમી નાંખેલા ભોગોને પુનઃ પીનારો બને છે. (અર્થાત્ સ્તુ ત્યક્ત ભોગોને ફરીથી સેવે છે...)
આમાં બુદ્ધવચનમાં ચિત્તસમાધાનવડે સ્ત્રીવશતાનો ત્યાગ કરવાદ્વારા જ વાન્તનાં પાનનો ત્યાગ શક્ય છે. અર્થાત્ આ જ ઉપાયથી આ વસ્તુ શક્ય છે. કેમકે આનો બીજો
કોઈ ઉપાય નથી.
તથા
पुढविं न खणे न खणावए, सीओदगं न पिए न पिआवए । अगणिसत्थं जहा सुनिसिअं, तं न जले न जलावए जे स भिक्खूं ॥२॥
न
मो
સૂ.૨ સૂત્રાર્થ : પૃથ્વીને ન ખણે, ન ખણાવે, શીતોદકને ન પીએ, ન પીવડાવે, પેટાવેલો જે અગ્નિ શસ્ત્ર જેવો છે, તેને ન પ્રગટાવે ન પ્રગટાવડાવે તે ભિક્ષુ.
૧૫૫
जि
न
शा
स
ना
य
'पृथिवीं' सचेतनादिरूपां न खनति स्वयं न खानयति परैः, 'एकग्रहणे * * तज्जातीयग्रहण 'मिति खनन्तमप्यन्यं न समनुजानाति, एवं सर्वत्र वेदितव्यं । 'शीतोदकं' * * सचित्तं पानीयं न पिबति स्वयं न पाययति परानिति, अग्निः षड्जीवघातकः, * किंवदित्याह - ' शस्त्रं' खड्गादि यथा 'सुनिशितम्' उज्ज्वालितं तद्वत्, तं न ज्वालयति
