Dashvaikalik Sutram Part 04

SR No.: 005766
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunhansvijay, Bhavyasundarvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 254
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_dashvaikalik
File Size: 6 MB

Page 157

ટીકાર્થ : સર્વદોષોથી શુદ્ધ એવી ભિક્ષામાત્રવડે વૃત્તિ-જીવનનિર્વાહ જેનો છે તેવો આ સાધુ છે, તેથી તે ભિક્ષુ છે. કેમકે ભિક્ષા માંગવાના સ્વભાવવાળો હોય તે ભિક્ષુ | उवाय (यहीं भिक्षु धातुने खाधारे व्युत्पत्यर्थ सीधेसो छे.)
न
S
14, 21
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
मध्य १० नियुक्ति - ३४४-३४५ इतिकृत्वा, तथा संयमतपसीति संयमप्रधानं तपः संयमतपः तस्मिन् विद्यमाने तपस्वीति वापि भवति, तपोऽस्यास्तीतिकृत्वा, अन्योऽपि पर्याय इति अन्योऽपि भेदोऽर्थतो भिक्षुशब्दनिरुक्तस्येति गाथार्थः ॥
* *
न
આ જ પ્રસંગથી તે ભિક્ષુના બીજા પણ પર્યાયવાચી શબ્દોના નિરુક્તને કહે છે. જે કારણથી ઋણને-કર્મને ખપાવે છે, તે કારણથી તે ક્ષપણ કહેવાય છે. કેમકે ખપાવે તે ક્ષપણ. તથા સંયમપ્રધાન એવો તપ વિદ્યમાન હોતે છતે તપસ્વી કહેવાય છે. કેમકે તપ જેને હોય તે તપસ્વી કહેવાય.
S
ભિક્ષુશબ્દના નિરુક્તનો અર્થથી અન્ય પણ પર્યાય-ભેદ છે.
उक्तं निरुक्तद्वारम्, अधुनैकार्थिकद्वारमाह
त
तिन्ने ताई दविए वई अ खंते अ दंत विरए अ । मुणितावसपन्नवगुजुभिक्खू बुद्धे जइ विऊ
अ ॥ ३४५॥
નિરુક્તદ્વાર કહેવાયું.
હવે એકાર્થિક દ્વાર કહે છે.
23
जि
नि.उ४५ गाथार्थ : तीर्थ, तायी, द्रव्य, प्रती, क्षान्त, छान्त, विरत, मुनि, तापस, न प्रज्ञापड, ऋभु, भिक्षु, बुद्ध, यति जने विद्वान.
न
शा
शा
स
तीर्णवत्तीर्णः विशुद्धसम्यग्दर्शनादिलाभाद्भवार्णवमिति गम्यते, तायो ऽस्यास्तीति स ना तायी, ताय: सुदृष्टमार्गोक्तिः, सुपरिज्ञातदेशनया विनेयपालयितेत्यर्थः, द्रव्यं ना य रागद्वेषरहितः, व्रती च हिंसादिविरतश्च क्षान्तश्च क्षाम्यति क्षमां करोतीति क्षान्तः, य बहुलवचनात् कर्तरि निष्ठा, एवं दाम्यतीन्द्रियादिदमं करोतीति दान्त:, विरतश्च विषयसुखनिवृत्तश्च, मुनिर्मन्यते जगतस्त्रिकालावस्थामिति मुनिः, तपः प्रधानस्तापसः, * प्रज्ञापको ऽपवर्गमार्गस्य प्ररूपकः, ऋजुः - मायारहितः संयमवान् वा, भिक्षुः पूर्ववत्, * बुद्धोऽवगततत्त्वः, यतिरुत्तमाश्रमी प्रयत्नवान् वा, विद्वांश्च- पण्डितश्चेति गाथार्थः ॥ * ટીકાર્થ : (૧) જે તરેલા જેવો છે, તે તીર્ણ. વિશુદ્ધ સમ્યગ્દર્શન વગેરેનો લાભ થવાથી
"
१४४