________________
न
न
T
व्याख्या-नामस्थापने गते, क्षुण्णत्वादिति भावः, 'द्रव्य' इति द्रव्यजीवो मा : 'गुणपर्यायाभ्यां ' चैतन्यमनुष्यत्वादिलक्षणाभ्यां रहितः, बुद्धिपरिकल्पितो, न स्वत्वसावित्थंविधः संभवतीति, त्रिविधश्च भवति भाव इति, भावजीवत्रैविध्यमाह - ओघजीवो भवजीवस्तद्भवजीवश्चेति, प्राग्गाथोक्तमप्येतदित्थंविध-भाष्यकारशैलीप्रामाण्यतोऽदुष्टमेवेति । अन्ये तु पठन्ति - 'भावे उ तिहा भणिओ, तं पुणं संखेवओ वोच्छं' 1 ‘ભાવ' કૃતિ માવળીવ, ‘ત્રિè'તિ ત્રિપ્રજારો ‘મળતો' નિયુક્તિનેળ ઓધનીવા:િ, मं तमपि च भावार्थमधिकृत्य संक्षेपतो वक्ष्य इति गाथार्थः ॥
저
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૨
व्यासार्थं वाह
नामंठवण गयाओ दव्वे गुणपज्जवेहि रहिउत्ति । तिविहो य होइ भावे ओहे भव तब्भवे
વેવ ।।૬।। માધ્યમ્ ॥
1
ટીકાર્થ ઃ નામસ્થાપના એ જીવભેદો ક્ષુણ્ણ હોવાથી સમજાઈ જ ગયેલા છે. દ્રવ્યજીવ તો એને કહેવાય કે જે ચૈતન્યરૂપી ગુણથી અને મનુષ્યત્વાદિરૂપ પર્યાયથી રહિત હોય. fi આવો દ્રવ્યજીવ માત્ર બુદ્ધિથી કલ્પાયેલો છે. આવા પ્રકારનો જીવ સંભવતો નથી. ૬ (કોઈપણ જીવ ચૈતન્ય ઉપયોગવાળો તો હોવાનો જ અને કોઈને કોઈ ગતિરૂપી 7
પર્યાયવાળો પણ હોવાનો...)
શ
शा
***
અધ્ય. ૪ ભા-૬
વિસ્તારથી અર્થ કહે છે.
ભાષ્ય-૬ ગાથાર્થ : નામ અને સ્થાપના ગયા. ગુણપર્યાયોથી રહિત તે દ્રવ્ય જીવ, ભાવજીવ, ત્રણ પ્રકારે છે. ઓઘજીવ, ભવજીવ અને તદ્ભવજીવ.
ભાવજીવ ત્રણ પ્રકારનો છે.
ना
એ ત્રણ ભેદ જ કહે છે. (૧) ઓઘજીવ (૨) ભવજીવ (૩) તદ્ભવજીવ. પ્રશ્ન : આ વાત તો નિર્યુક્તિ ગાથા ૨૨૨માં કહી જ દીધી છે. તો બીજીવાર કેમ કહી ?
ય
ઉત્તર ઃ જો કે આ વાત પૂર્વગાથામાં કહી જ દીધી છે. તો પણ ભાષ્યકારની આવા પ્રકારની શૈલીની પ્રામાણિકતા હોવાથી આ કથન નિર્દોષ જાણવું.
કેટલાંકો આ પ્રમાણે પાઠ માને છે કે ભાવે ૩ તિા એનો અર્થ આ પ્રમાણે છે કે ભાવજીવ નિર્યુક્તિકારે કહેલ ઓઘજીવાદિરૂપ ત્રણ પ્રકારનો કહેલો છે. તે પણ ભાવાર્થને આશ્રયીને સંક્ષેપથી કહીશ.
૧૪૬
T
