________________
*
-
E
આ દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૧ - અ. ૧ નિર્યુક્તિ - ૧૧ છેવાળ, રેસ: પ્રસ્તીવોડવી વિમા : પર્યાય રૂનતમ, આ । ततश्चाभीष्टवस्त्ववाप्त्यवसरः काल इत्यर्थः, तथा कालकालो वाच्यः, तत्रैकः कालशब्दः ।
प्राग्निरूपितशब्दार्थ एव, द्वितीयस्तु सामयिकः, कालो मरणमुच्यते, मरणक्रियायाः, कलनं काल इत्यर्थः, चः समुच्चये, तथा 'प्रमाणकालः' अद्धाकालविशेषो दिवसादिलक्षणो वाच्यः, तथा वर्णकालो वाच्यः, वर्णश्चासौ कालश्चेति, 'भावे'त्ति
औदयिकादिभावकालः सादिसपर्यवसानादिभेदभिन्नो वाच्य इति । प्रकृतं तु 'भावेने ति । भावकालेन, इह पुनर्दिवसप्रमाणकालेनाधिकारः, तत्रापि तृतीयपौरुष्या, तत्रापि । ["વહૂતિન્તતિા માદયકુ-“પાર્થ તુ માવેviતિ' તર્થ ન વિરુધ્ધ તિ ૨, ૩, ITI
क्षायोपशमिकभावकाले शय्यम्भवेन नियूढं प्रमाणकाले चोक्तलक्षण इत्यविरोधः, अथवा प्रमाणकालोऽपि भावकाल एव, तस्याद्धाकालस्वरूपत्वात्, तस्य च । भावत्वादिति गाथासमुदायार्थः ॥ अवयवार्थस्तु सामायिकविशेषविवरणादवसेयः ।
ટીકાર્થ : (૧) વર્તનાદિલક્ષણવાળો દ્રવ્યકાળ કહેવો. (દ્રવ્યો જુના નવા થાય, એ | દ્રવ્યોનું જુના નવા થવાવણું એ વર્તના છે. એ દ્રવ્યાત્મક કાળ છે.)
(૨) ચંદ્ર અને સૂર્યવગેરેની ક્રિયાથી વિશિષ્ટ, અઢિીપ-સમુદ્રની અંદર રહેનાર અદ્ધાકાળ છે. તે સમય આવલિકા વગેરે રૂપ જાણવો. | (૩) દેવાદિના આયુષ્કરૂપ કાળ એ યથાયુષ્કકાળ કહેવાય.
(૪) ઈષ્ટઅર્થને નજીક લાવવા રૂપ જે કાળ તે ઉપક્રમકાલ કહેવાય તે સામાચારી1 ઉપક્રમકાલ અને આયુષ્કઉપક્રમકાલ એમ બે ભેદથી ભિન્ન જાણવો. એટલે કે આ બે ની જ ભેદવાળો જાણવો. (ઓઘસામાચારીને પૂર્વોમાંથી ઉદ્ધત કરીને ઓઘનિર્યુક્તિ રચાઈ. શા " એટલે ૨૦માં વર્ષે મળનારી સામાચારી પહેલા જ દિવસે મળનારી કરાઈ. આમ જ ના સામાચારીરૂપ ઈષ્ટ અર્થને નજીક લાવવામાં આવ્યો એટલે આ સામાચારી ઉપક્રમકાળ ના જ કહેવાય. અને વર્તમાનઆયુષ્ય ૧૦૦ વર્ષનું હોય. પણ એને ઘા લાગે તો ૬૦માં વર્ષે ૨ [ પૂર્ણ થાય. એટલે પરભવનું આયુષ્ય ૪૦ વર્ષ વહેલું ઉદયમાં આવી જાય એ : આયુષ્કોપક્રમકાળ કહેવાય...) છે (૫) દેશકાળ : દેશ = પ્રસ્તાવ = અવસર = વિભાગ = પર્યાય આ બધા સમાનાર્થી છે
શબ્દો છે. એટલે ઈષ્ટ વસ્તુની પ્રાપ્તિનો અવસર રૂપીકાળ એ દેશકાળ. (ઈષ્ટ એવી દિક્ષા , . પામવાનો દિવસ આવી પડે એ દેશકાળ કહેવાય...) S) (૬) કાલકાલ કહેવાનો છે. તેમાં એક (બીજો) કાલશબ્દ તો પૂર્વે નિરૂપણ કરેલા (ર
“B'
E