________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૧
નિર્યુક્તિ-૮૮ ઉત્તરાર્ધ ગાથાર્થ : ટીકાર્થથી સ્પષ્ટ થશે.
व्याख्या-त्रपुषव्यंसकप्रयोगे पुनर्लूषके हेतौ च मोदको निदर्शनमिति गाथाक्षरार्थः * * । भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम् - जहा एगो मणुस्सो तउसाणं भरिएण सगडेण * नयरं पविसइ, सो पविसंतो धुत्तेण भण्णइ - जो एयं तउसाण सगडं खाइज्जा तस्स तुमं * किं देसि ?, ताहे सगडत्तेण सो धुत्तो भणिओ - तस्साहं तं मोयगं देमि जो नगरद्दारेण ण णिप्फडइ, धुत्तेण भण्णति-तोऽहं एयं तउससगडं खयामि, तुमं पण तं मोयगं
न
न
त
स्मै
मो देज्जासि जो नगरद्दारेण ण नीसरति, पच्छा सागडिएण अब्भुवगए धुत्तेण सक्खिणो मो कया, सगडं अहिट्ठित्ता तेसिं तउसाणं एक्केक्कयं खंडं अवणित्ता पच्छा तं सागडियं मोदकं S मग्गति, ताहे सागडिओ भणति इमे तउसा ण खाइया तुमे, धुत्तेण भण्णत्ति - जड़ न खाइया तसा अग्घवेह तुमं, तओ अग्घविएसु कइया आगया, पासंति खंडिया तउसा, . ताहे कइया भांति को एए खइए तउसे किणइ ?, तओ करणे ववहारो जाओ खइयत्ति, , जिओ सागडिओ । एस वंसगो चेव लूसगनिमित्तमुवण्णत्थो, ताहे धुत्तेण मोदगं मग्गिज्जति, अच्चाइओ सागडिओ, जूतिकरा ओलग्गिया, ते तुट्ठा पुच्छंति, तेसिं जहावत्तं सव्वं कहेति, एवं कहिते तेहिं उत्तरं सिक्खाविओ-जहा तुमं खुड्डुयं मोदगं णगरदारे ठवित्ता भण एस स मोदगो ण णीसरइ णगरदारेण, गिण्हाहि, जिओ धुत्तो । एस लोइओ, | लोगुत्तरेवि चरणकरणाणुयोगे कुस्सुतिभावितस्स तहा लूसगो पउंज - जहा सम्मं पडिवज्जइ । दव्वाणुजोगे पुण पुज्जा भांति - पुव्वं दरिसिओ चेव । अण्णे पुण भणति -पुव्वं सयमेव सव्वभिचारं हेउं उच्चारेऊण परविसंभणानिमित्तं सहसा वा भणितो होज्जा, पच्छा तमेव हेउं अण्णेणं निरुत्तवयणेणं ठावेइ । उक्तो लूषकस्तदभिधानाच्च हेतुरपि । ટીકાર્થ : ભંસકપ્રયોગમાં કાકડી અને લૂષકહેતુમાં મોદક દૃષ્ટાન્ત છે. આ પ્રમાણે
जि
जि
न
न
शा
शा
म
स
ना
ગાથાનો અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ કથાનકથી જાણવો.
य
ते खा छे.
H, 20
碰
ना
य
અધ્ય. ૧ નિર્યુકિત
૨૪૫
- ८८
એક મનુષ્ય કાકડી ભરેલું ગાડું લઈને નગરમાં પ્રવેશે છે. પ્રવેશતા તેને એક ધુતારાએ કહ્યું કે “જે કાકડીનાં આ ગાડાને ખાઈ જાય, અર્થાત્ આ ગાડાની બધી કાકડી ખાઈ જાય, તેને તું શું આપીશ ?” (આ અશક્ય વાત માત્ર મજાકરૂપ સમજી સામે) ગાડાવાળાએ ઉત્તર આપ્યો કે “જે આટલી કાકડી ખાય, તેને હું એવો લાડવો આપીશ કે જે નગરનાં બારણામાંથી ન નીકળી શકે.” તારો કહે છે કે “તો પછી હું આ આખું