________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૧ अध्य. १ नियुक्ति - ८४ /२ मिलिया भांति - ण भे भमन्तेहिं किंचि अच्छेरियं दिट्टं ?, तत्थ एगो कप्पडिगो भाइमए दिट्ठति, जइ पुण एत्थ समणोवासओ नत्थि तो साहेमि, तओ सेसेहिं भणियंणत्थित्थ समणोवासओ, पच्छा सो भाइ-मए हिंडतेणं पुव्ववेतालीए समुद्दस्स तडे रुक्खो महइमहंतो दिट्ठो, तस्सेगा साहा समुद्दे पइट्ठिया, एगा य थले, तत्थ जाणि पत्ताण | जले पडंति ताणि जलचराणि सत्ताणि हवंति, जाणि थले ताणि थलचराणि हवंति, ते कप्पडिया भांति - अहो अच्छेरयं देवेण भट्टारएण णिम्मियंति, तत्थेगो सावगो कप्पडिओ, सो भणइ-जाणि अद्धमज्झे पडंति ताणि किं हवंति ?, ताहे सो खुद्धो भणइ-मया पुव्वं चेव भणियं - जइ सावओ नत्थि तो कहेमि । एतेणं तं चेव पडणवत्थुमहिकिच्चोदाहरियं । एवं तावल्लौकिकम्, इदं चोक्तन्यायाल्लोकोत्तरस्यापि सूचकं, तत्र चरणकरणानुयोगे यः कश्चिद्विनेयः कञ्चनासद्ग्राहं गृहीत्वा न सम्यग्वर्त्तते स खलु तद्वस्तूपन्यासेनैव प्रज्ञापनीयः, यथा कश्चिदाह - "न मांसभक्षणे दोषो, न मद्ये न च मैथुने । प्रवृत्तिरेषा भूतानां निवृत्तिस्तु महाफला ॥१॥ इदं च किलैवमेव युज्यते, प्रवृत्तिमन्तरेण निवृत्तेः फलाभावात्, निर्विषयत्वेनासम्भवाच्च, | तस्मात्फलनिबन्धननिवृत्तिनिमित्तत्वेन प्रवृत्तिरप्यदुष्टैवेति, अत्रोच्यते, इह निवृत्तेर्महाफलत्वं किं दुष्टप्रवृत्तिपरिहारात्मकत्वेनाहोस्विददुष्टप्रवृत्तिपरिहारात्मकत्वेनेति ?, यद्याद्यः पक्षः कथं प्रवृत्तेरदुष्टत्वम्, अथापरस्ततो निवृत्तेरप्यदुष्टत्वात् तन्निवृत्तेरपि प्रवृत्तिरूपाया जि महाफलत्वप्रसङ्गः, तथा च सति पूर्वापरविरोध इति भावना | द्रव्यानुयोगे तु य एवमाहन एकान्तनित्यो जीवः अमूर्त्तत्वादाकाशवदिति, स खलु तदेवामूर्त्तत्वमाश्रित्य न शा तस्योत्क्षेपणादावनित्ये कर्मण्यपि तावद्वक्तव्यः, कर्मामूर्त्तमनित्यं चेत्ययं शा स वृद्धदर्शने नो दाहरणदोष एव यथाऽन्येषां साधर्म्यसमा जातिरिति । गतं स ना तद्वस्तूपन्यासद्वारम्,
त
"
ना
य
ટીકાર્થ : આ ગાથાની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે.
तद्वस्तुके खेभ लभेतुं छे, खेनो अर्थ समभवानी } “तद्वस्तूपन्यासे” शरीरमां રહેલ પુર્ નામની નાડીમાં મનનો પ્રવેશ થઈ જવાથી જીવ ઉંઘી જાય છે. એટલે એ * हड्डीउतने आधारे वने पुरुष उडेवाय छे अथवा पुः = शरीर, पुरि शयनात्. शरीरमां * રહેતો હોવાથી પુરુષ. (આ તૈયાયિકાદિની પ્રસિદ્ધ માન્યતા છે.)
આ પુરુષ બધે જ ભમીને અપૂર્વને કહે છે.
૨૨૧
त