Dashvaikalik Sutram Part 01

SR No.: 005763
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunhansvijay, Bhavyasundarvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_dashvaikalik
File Size: 8 MB

Page 229

YE
शालिश भाग-१
मध्य. १ नियुजित - ८२ । ो नियत्तेइ ।।८२॥ કે હવે પ્રતિલોમદ્વારનાં અવયવાર્થનું વ્યાખ્યાન કરવાની ઈચ્છાથી કહે છે કે – ' કે નિયુક્તિ ૮૨ ગાથાર્થ : પ્રતિલોમમાં જે પ્રમાણે અપહરણ કરાયેલો અભય પ્રદ્યોતનું | છે અપહરણ કરે છે. તથા જે રીતે ગોવિંદવાચક પણ પરપક્ષને દૂર કરે છે.
व्याख्या-'प्रतिलोमे' उदाहरणदोषे यथा 'अभयः' अभयकुमारः प्रद्योतं राजानं | न हृतवान् अपहृतः सन्निति, एतद् ज्ञापकम्, इह च त्रिकालगोचरसूत्रप्रदर्शनार्थो न मो वर्त्तमाननिर्देश इत्यक्षरार्थः । भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्च यथाऽऽवश्यके शिक्षायां मो 15 तथैव द्रष्टव्यमिति । एवं तावल्लौकिकं प्रतिलोमं, लोकोत्तरं तु द्रव्यानुयोगमधिकृत्य | स्तु सूचयन्नाह-'गोविंदे 'त्यादि गाथादलम्, अनेन चरणकरणानुयोगमप्यधिकृत्य स्तु
सूचितमवगन्तव्यम्, आद्यन्तग्रहणे तन्मध्यपतितस्य तद्ग्रहणेनैव ग्रहणात्, तत्र
चरणकरणे ‘णो किंचि य पडिलोमं कायव्वं भवभएणमण्णेसिं । अविणीयसिक्खगाण त उ जयणाइ जहोचिअं कुज्जा ॥१॥' द्रव्यानुयोगे तु गोपेन्द्रवाचकोऽपि च यथा परपक्षं । स्मै निवर्त्तयतीत्यर्थः । सो य किर तच्चण्णिओ आसि, विणा( ण्णा)सणणिमित्तं पव्वइओ, स्मै
पच्छा भावो जाओ, महावादी जात इत्यर्थः । सूचकमिदम्, अत्र च-दव्वट्ठियस्स
पज्जवणयट्ठियमेयं तु होइ पडिलोमं । सुहदुक्खाइअभावं इयरेणियरस्स चोइज्जा ॥१॥ जि अण्णे उ दुट्ठवादिम्मि, किंचि बूया उ किल पडिकूलं । दोरासिपइण्णाए तिण्णि जहा जि न पुच्छ पडिसेहो ॥२॥ उदाहरणदोषता त्वस्य प्रथमपक्षे साध्यार्थासिद्धेः, द्वितीयपक्षे तु न शास्त्रविरुद्धभाषणादेव भावनीयेति गाथार्थः ॥ गतं प्रतिलोमद्वारम्,
सलामद्वारम्, | ટીકાર્થ પ્રતિલોમ નામનું જે ઉદાહરણદોષદ્વાર છે, તેમાં આ દષ્ટાન્ત છે કે અપહરણ ૫ ના કરાયેલા અભયે પ્રદ્યોતરાજાનું અપહરણ કર્યું. રા અહીં સમજી લેવું કે નિયુક્તિકારનાં વખતમાં તો આ દષ્ટાન્ત બની ચૂક્યું હોવાથી
ખરેખર હર શબ્દ ન લખાય. કેમકે આ વર્તમાનકાળનું રૂપ છે. જયારે નિયુક્તિકાર વખતે * આ ક્રિયા ભૂતકાળ બની ચૂકી હતી. છતાં વર્તમાનકાળનો નિર્દેશ કરેલો છે, તે એવું છે
દેખાડવા માટે કે સૂત્ર ત્રિકાળવિષયક હોય છે. અર્થાત્ ત્રણેય કાળ સૂત્રને માટે જાણે | [ સાક્ષાત્ સામે જ રહેલા છે. એટલે જેમ વર્તમાનપ્રસંગ માટે વર્તમાનપ્રયોગ કરાય એમ [ ભૂત-ભાવી પ્રસંગો પણ સૂત્રો માટે વર્તમાનસંદેશ હોવાથી વર્તમાનકાળપ્રયોગ કરી શકાય. Sી આ કથાનકનો ભાવાર્થ કથાનકથી જાણવો. અને તે કથાનક તો જે રીતે તે
F EFFr
2 FER