________________
पंचमं विसेसपयं ओगाहणार थावरकाइयाणं पज्जवा
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १ અવગાહનારૂપે તુલ્ય છે. સ્થિતિ વડે ચતુઃસ્થાન પતિત છે. વર્ણાદિ વડે છસ્થાનપતિત છે. આભિનિબોધિક જ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અને અવધિજ્ઞાનના પર્યાયો વડે તથા ત્રણ અજ્ઞાન અને ત્રણ દર્શન વડે છ સ્થાનપતિત છે. એ પ્રમાણે ઉત્કૃષ્ટઅવગાહનાવાળા (અસુરકુમાર)ના સંબંધમાં જાણવું. અજઘન્યઅનુત્કૃષ્ટ (મધ્યમ) અવગાહનાવાળાના સંબંધમાં પણ એમજ જાણવું. પરન્તુ સ્વસ્થાનની–ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાનપતિત જાણવા. એ પ્રમાણે યાવત્ स्तनितडुभार सुधी भारावु ॥ १६ ॥ २६१ ॥
(ટી) એ પ્રમાણે અસરકુમારાદિ સૂત્રોનો પણ વિચાર કરવો. કારણ કે પ્રાયઃ બધે સરખો પાઠ છે. ।।૧૬।૨૬૧॥ || ओगाहणाए थावरकाइयाणं पज्जवा ||
जहन्नोगाहणाणं भंते! पुढविकाइयाणं केवइया पज्जवा पन्नत्ता ? गोयमा ! अणंता प्रज्जवा पन्नत्ता । से केणट्टेणं भंते! एवं वुच्चइ- 'जहन्नोगाहणाणं पुढविकाइयाणं अणंता पज्जवा पन्नत्ता' ? गोयमा ! जहन्नोगाहणए पुढविकाइए जहन्नोगाहणस्स पुढविकाइयस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, परसट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्टयाए तुल्ले ठिईए तिट्ठाणवडिए, वन्नगंधरसफासपज्जवेहिं दोहिं अन्नाणेहिं अचक्खुदंसणपज्जवेहि य छट्टाणवडिए । एवं उक्कोसोगाहणएवि । अजहन्नमणुक्कोसोगाहणए वि एवं चेव, नवरं सद्वाणे चउद्वाणवडिए । जहन्नठिइयाणं पुढविकाइयाणं पुच्छा । गोयमा! अणंता पज्जवा पन्नत्ता से केणट्टेणं भंते! एवं वुच्चइ- 'जहन्नठिइयाणं पुढविकाइयाणं अनंता पज्जवा पन्नत्ता'? गोयमा! जहन्नठिइए पुढविकाइए जहन्नठिइयस्स पुढवीकाइयस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, परसट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए, ठिईए तुल्ले, वन्न-गंध-रस - फासपज्जवेहिं मइअन्नाणपज्जवेहिं सुयअन्नाणपज्जवेहिं अचक्खुदंसणपज्जवेहिं छट्टाणवडिए । एवं उक्कोसठिइए वि । अज़हन्नमणुक्कोसठिइएवि एवं चेव, नवरं सट्ठाणे तिट्ठाणवडिए । जहन्नगुणकालयाणं भंते! पुढविकाइयाणं पुच्छा। गोयमा ! अणंता पज्जवा पन्नत्ता। से केणट्टेणं भंते! एवं वुच्चइ- 'जहन्नगुणकालयाणं पुढविकाइयाणं अनंता पज्जवा पन्नत्ता' ? गोयमा ! जहन्नगुणकालए पुढविकाइए जहन्नगुणकालगस्स पुढविकाइयस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, परसट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए, ठिईए तिट्ठाणवडिए, कालवन्नपज्जवेहिं तुल्ले, अवसेसेहिं वन्न -गंध-रसफासपज्जवेहिं छट्ठाणवडिए, दोहिं अन्नाणेहिं अचक्खु - दंसणपज्जवेहि य छट्टाणवंडिए। एवं उक्कोसगुणकालए वि । अजहन्नमणुक्कोसगुणकालए वि एवं चेव, नवरं सट्ठाणे छट्टाणवडिए । एवं पंच वन्ना दो गंधा पंच रसा अट्ठ फासा भाणियव्वा। जहन्नमतिअन्नाणीणं भंते! पुढविकाइयाणं पुच्छा । गोयमा ! अणंता पज्जवा पन्नत्ता। से केणणं भंते! एवं वुच्चइ - 'जहन्नमतिअन्नाणीणं पुढवीकाइयाणं अणंता पज्जवा पन्नत्ता'? गोयमा ! जहन्नमतिअन्नाणी पुढविकाइए जहन्नमतिअन्नाणिस्स पुढविकाइयस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, परसट्टयाए तुल्ले, ओगाहट्टयाए चाणवडिए, ठिईए तिद्वाणवडिए, वन्न -गंध-रस - फासपज्जवेहिं छट्टाणवडिए मइअन्नाणपज्जवेहिं तुल्ले, सुयअन्नाणपज्जवेहिं अचक्खुदंसणपज्जवेहिं छट्टाणवडिए । एवं उक्कोसमइअन्नाणी वि। अजहन्नमणुक्कोसमइअन्नाणी वि एवं चेव, नवरं सट्ठाणे छट्टाणवडिए । एवं सुयअन्नाणी वि अचक्खुदंसणी वि एवं चेव जाव वणप्फइकाइयाणं । सू० १७ ।। २६२ ।।
(મૂળ) જઘન્યઅવગાહનાવાળા પૃથિવીકાયિકોને કેટલા પર્યાયો કહ્યા છે? હે ગૌતમ! અનન્ત પર્યાયો કહ્યા છે. હે ભગવન્! શા હેતુથી એમ કહો છો કે ‘જઘન્યઅવગાહનાવાળા પૃથિવીકાયિકોને અનન્ત પર્યાયો કહ્યા છે?? હે ગૌતમ! જઘન્યઅવગાહનાવાળો પૃથિવીકાયિક જઘન્યઅવગાહનાવાળા પૃથિવીકાયિકની અપેક્ષાએ દ્રવ્યાર્થરૂપે, પ્રદેશાર્થરૂપે
269