Avashyak Niryukti Part 06

SR No.: 005758
Original Sutra Author: N/A
Author: Aryarakshitvijay
Publisher: Vijay Premsuri Sanskrit Pathshala
Publication Year: 2010
Total Pages: 442
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_aavashyak
File Size: 10 MB

Page 37

દ૨૪ જ આવશ્યકનિર્યુક્તિ • હરિભદ્રીયવૃત્તિ • સભાષાંતર (ભાગ-૨) - व्याख्या - पृथिव्यप्कायस्तेजो वायुर्वनस्पतिश्चैव एवमेकेन्द्रियाः पञ्चविधाः, एकं त्वगिन्द्रियं
गयेषां ते एकेन्द्रियाः ‘पञ्चविधाः' पञ्चप्रकाराः, एतेषां चैकेन्द्रियाणां पारिस्थापनिकी द्विविधा .:भवति, कथमित्याह-तज्जाय तहा य अतज्जाय' तज्जातपारिस्थापनिकी अतज्जातपारिस्थापनिकी
च, अनयोर्भावार्थमुपरिष्टाद्वक्ष्यतीति गाथार्थः ॥३॥ 25 आह-सति ग्रहणसम्भवेऽतिरिक्तस्य परिस्थापनं भवति, तत्र पृथिव्यादीनां कथं ग्रहणमित्यत आह
दुविहं च होइ गहणं आयसमुत्थं च परसमुत्थं च।
एक्केक्कंपि य दुविहं आभोगे तह अणाभोगे ॥४॥ व्याख्या – 'द्विविधं च' द्विप्रकारं च भवति 'ग्रहणं' पृथिव्यादीनां, कथम् ?-'आत्मसमुत्थं 01 10 च परसमुत्थं च' आत्मसमुत्थं च स्वयमेव गृह्णतः परसमुत्थं परस्माद्गृह्णतः, पुनरेकैकमपि द्विविधं
भवति, कथमित्याह-'आभोए तह अणाभोए' आभोगनम् आभोगः, उपयोगविशेष इत्यर्थः, तस्मिन्नाभोगे सति, तथाऽनाभोगे, अनुपयोग इत्यर्थः, अयं गाथाक्षरार्थः ॥४॥ अयं पुनर्भावार्थो वर्तते- तत्थ ताव आयसमुत्थं कहं च आभोएण होज्ज ?, साहू अहिणा खइओ, विसं वा
खइयं, विसप्फोडिया वा उट्ठिया, तत्थ जो अचित्तो पुढविकाओ केणइ आणिओ सो मग्गिज्जइ, 15 णत्थि आणिल्लओ, ताहे अप्पणावि आणिज्जइ, तत्थवि ण होज्ज अचित्तो ताहे मीसो, अंतो પાંચપ્રકારે જાણવા. તેઓની પારિસ્થાનિકા તજાત અને અતજાત એમ બે પ્રકારે જાણવી.
ટીકાર્થઃ પૃથિવીકાય, અષ્કાય, તેઉકાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય એમ એકેન્દ્રિયના પાંચ પ્રકારો છે. ત્વચારૂપ એક ઇન્દ્રિય જેમને હોય તે એકેન્દ્રિય. આ એકેન્દ્રિયોની પારિસ્થાનિકા બે
પ્રકારે છે. કયા બે પ્રકાર છે? તે કહે છે – તજ્જાતપારિસ્થાનિકા અને અતજ્જાતપારિસ્થાનિકા. 20 सामने होनो भावार्थ भाग शे. ॥3॥
અવતરણિકા: શંકા : ગ્રહણ કર્યું હોય તો વધારાનું પરિસ્થાપન કરવાનું હોય. પરંતુ પૃથિવી વિગેરેનું ગ્રહણ કેવી રીતે સંભવે ? આ શંકાનું સમાધાન કહે છે ?
ગાથાર્થ : આત્મસમુત્ય અને પરસમુત્ય એમ બે પ્રકારે ગ્રહણ સંભવે છે. તે દરેક વળી ઇંજોગઅને અનાભોગ એમ બે પ્રકારે છે. ટS25 ટીકાર્થઃ પ્રક્રિયા ોિરેeણ બે પ્રકારેથાય છે. કેવી રીતે? તે કહે છે– આત્મસમુત્ય
JBઅપાળુ ઈંક્ષમશાસ્મસમુદ્ધિએટલેજાøણ રસીકૃતળેશ્વરપુત્થ એટલે બીજા પાસેથી | Jબ્રણ સંદિપ બે ખ્રિ!&BE એનાભોગે તેમ આમોગ એટલે Jબ્દપીકાબે અનrગઢથપથીકનો મધ એ પ્રમાંણેાધામ અક્ષર ઈઠ્ઠહ્યts wજા Imatीया समुधिमियोsiter.
iy_joy!£f<jjr friher smfe 0:30. तत्र तावेदात्मसमुत्थ कथं चाभीगेन भवसाधुरहिना दृष्टी विष वाखादित विवस्फोटिका वोत्थिता,
तत्र योऽचित्तः पृथ्वीकायः केनचिदानीतः स मार्ग्यते, नास्त्यानीतस्तदाऽऽत्मनाऽप्यानीयते, तत्रापि न भदचित्तस्तदा मिश्र, अन्तशीP FHS TRYIP _SJEDh seys JefP9]y : sysjjc