________________
૧૨૨ જ આવશ્યકનિયુક્તિ • હરિભદ્રીયવૃત્તિ • સભાષાંતર (ભાગ-૪) भैणिओ य -किं किलिस्ससि ?, तेण भणियं-बलद्दसंघाडगो मे ण पूरिज्जइ, रण्णा भणियंबलद्दसयं गेण्ह, तेण भणियं-ण मे तेहिं कज्जं, तस्सेव बितिज्जं पूरेह, केरिसो सोत्ति घरं नेऊण दरिसिओ, रण्णा भणियं-सव्वभंडारेणवि न पूरिज्जइ इमो, ता एत्तिगस्स विभवस्स अलं ते तिहाएत्ति, तेण भणियं-जावेसो न पूरिओ ताव मे न सुहं, आरद्धो य उवाओ पेसियाणि दिसासु 5 भंडाणि आढत्ताओ किसीओ आढत्ताणि गयतुरयसंडपोसणाणि, रण्णा भणियं-जइ एवं
ता किं थेवस्स कए किलि-स्ससि ?, तेण भणियं-किलेससहं मे सरीरं वावारंतरं चेदाणिं नत्थि महग्याणि य वासारत्ते दारुगादिणि निव्वहियव्वा य पइण्णत्ति अतो करेमित्ति, रण्णा भणियं-पुज्जंतु ते मणोरहा, तुमं चेव बितिज्जगं पूरिउं समत्थो न पुण अहंति निग्गओ, तेण कालेण पूरिओ ।
ઉપમા આપે છે?” દેવીએ કહ્યું-“જુઓ, આ ભિખારી ફૂલેશ પામે છે.” રાજાએ તેને બોલાવીને 10 युं-'॥ भाटे तुं श पामे छ ?' तो युं-बमानो मे १६ भारी पूरातो नथी.'
(અર્થાત એક બળદ બનાવવાનો બાકી છે, માટે તેની પૂર્તિ માટે હું મહેનત કરું છું. રાજા આ વાક્યનો અર્થ એમ સમજે છે કે, તેને એક બળદ ઓછો છે તેને લાવવા પૈસા કમાવવા મહેનત કરે છે, તેથી) રાજા કહે છે–એકસો બળદ તું લઈ જા. તેણે કહ્યું–‘મારે તે બળદોનું કામ નથી,
તમે તેના જેવો જ બીજો બળદ લાવી આપો.” રાજાએ પૂછ્યું-કેવો તારો બળદ છે ?' મમ્મણે 15 २%ने घरे. १६ ४६ पण मताव्यो.
રાજાએ કહ્યું–“મારા સર્વ ભંડારવડે પણ તારો આ બળદ બનશે નહીં. આટલો વૈભવ હોવા છતાં તને તૃષ્ણા શા માટે છે?” તેણે કહ્યું–‘જ્યાં સુધી આ બળદ બનશે નહીં, ત્યાં સુધી મને સુખની પ્રાપ્તિ થશે નહીં, તેના માટે મેં ઉપાય અજમાવ્યો છે. ચારે દિશામાં કરિયાણાઓ (વેચવા)
भोऽस्या छ. दृषी (पती) यासु ४२ छ. हाथी-घोडा-अहोर्नु (वेयवा भाटे) पोषः। यातु छे.' 20 मे - माटो धो वेपार यासतो होय, तो थो13 भाटे भ. दु:भी थाय छ ?' भन्मा
કહ્યું–‘મારું શરીર પીડાને સહન કરનારું છે અને અત્યારે મારે બીજો કોઈ વેપાર નથી, વળી વર્ષાકાળમાં મૂલ્યવાન લાકડાઓ નદીનાં પૂરમાં તણાઈને આવે છે. તેથી મારી પ્રતિજ્ઞા પણ પૂર્ણ થાય માટે હું આ કામ કરું છું.' રાજાએ કહ્યું–‘તારા મનોરથો પૂરા થાઓ, તું જ મનોરથોને
८५. भणितश्च-किं क्लिश्यसे ?, तेन भणितं-बलीवर्दसंघाटको मे न पूर्यते, राज्ञा भणितं25 बलीवर्दशतं गृहाण, तेन भणितं-न मे तैः कार्य, तस्यैव द्वितीयं पूरय, कीदृशः स इति गृहं नीत्वा दर्शितः,
राज्ञा भणितं-सर्वभाण्डागारेणापि न पूर्यते अयं, तावदेतावतो विभवस्य (स्थानं), अलं तव तृष्णयेति तेन भणितं-यावदेष न पूर्यते तावन्न मे सुखं, आरब्धश्चोपायः प्रेषितानि दिक्षु भाण्डानि, आरब्धाः कृषयः, आरब्धानि गजतुरगषण्डपोषणानि, राज्ञा भणितं-यद्येवं तत्किं स्तोकस्य कृते क्लिश्यसि ?, तेन भणितं
क्लेशक्षमं मे शरीरं व्यापारान्तरं चेदानीं नास्ति महार्याणि च वर्षाराने दारूण्यादि निर्वृहितव्याऽपि च 30 प्रतिज्ञेत्यतः करोमि, राज्ञा भणितं-पूर्यन्तां ते मनोरथाः, त्वमेव द्वितीयकं पूरयितुं समर्थः न पुनरहँमिति
निर्गतः, तेन कालेन पूरितः ।