Avashyak Niryukti Part 02

SR No.: 005754
Original Sutra Author: N/A
Author: Aryarakshitvijay
Publisher: Vijay Premsuri Sanskrit Pathshala
Publication Year: 2010
Total Pages: 414
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_aavashyak
File Size: 9 MB

Page 175

अन्यदा भगवन्तमधिकाष्टवर्षं कलाग्रहणयोग्यं विज्ञाय मातापितरौ लेखाचार्याय उपनीत5 વૌ । આદુ -
૧૫૮ * આવશ્યકનિયુક્તિ • હરિભદ્રીયવૃત્તિ • સભાષાંતર (ભાગ-૨)
छलिडं, देवो वंदित्ता गओ । अयं पुनरक्षरार्थ:-सर्प च तरुवरे कृत्वा 'तेन्दूसकेन' क्रीडाविशेषेण हेतुभूतेन ‘डिम्भं च' बालरूपं च कृत्वेत्यनुवर्त्तते । पृष्ठौ मुष्टिना हतः वन्दित्वा वीरं प्रतिनिवृत्त નૃત્યક્ષરાર્થ: ॥
15
गमनिका -' अथ' अनन्तरं भगवन्तं मातापितरौ ज्ञात्वा अधिकाष्टवर्षं तु कृतानि रक्षादीनि कौतुकानि केयूरादयोऽलङ्काराश्च यस्येति समासः, તું ‘તેવાચાર્યાય' ૩પાધ્યાયવેત્વર્થ:। 10 ‘વñતિત્તિ પ્રાકૃતીત્યા ઉપનયત:, પાડાનાં વા ‘વોંસુ' તવા ૩૫નીતવન્ત કૃતિ થાર્થ: ॥ अत्रान्तरे देवराजस्य खल्वासनकम्पो बभूव, अवधिना च विज्ञायेदं प्रयोजनं अहो खल्वपत्यस्नेहविलसितं भुवनगुरुमाता पित्रोः येन भगवन्तमपि लेखाचार्याय उपनेतुमभ्युद्यतौ इति संप्रधार्य आगत्य चोपाध्यायतीर्थकरयोः परिकल्पितयोः बृहदल्पयोरासनयोः उपाध्यायपरिकल्पिते बृहदासने भगवन्तं निवेश्य शब्दलक्षणं पृष्टवान् ॥
अमुमेवार्थं प्रतिपादयति भाष्यकार: 'सक्को अ० ' इत्यादिनेति ।
अह तं अम्मापिअरो जाणित्ता अहिअअट्ठवासं तु ।
कयको अलंकारं हायरिअस्स उवणिति ॥ ७६ ॥ ( भा. )
(તે પિશાચને) હણ્યો. જેથી તે પિશાચ ત્યાં જ ખૂંપી ગયો. અહીં પણ તે દેવ સ્વામીને ચલાયમાન કરવા (ડરાવવા) સમર્થ ન થયો. છેવટે દેવ પ્રભુને વાંદી પાછો ફર્યો. આ પ્રમાણે ગાથાનો ભાવાર્થ જણાવી તેનો અક્ષરાર્થ જણાવે - (જે ગાથાના અર્થમાં જણાવી જ દીધો છે.) ૭૫ અવતરણિકા : હવે સાધિક આઠવર્ષની ઉંમરવાળા ભગવાનને કલાના ગ્રહણ માટે યોગ્ય 20 જાણીને માતા-પિતા પ્રભુને લેખાચાર્ય પાસે લાવે છે – તે કહે છે હ્ર
-
ગાથાર્થ : હવે સાધિક આઠવર્ષના ભગવાનને જાણીને માતા-પિતા રક્ષા વિ. કૌતુક કરીને અને કેયુર વિ. અલંકારોથી યુક્ત કરીને પ્રભુને લેખાચાર્યપસે લાવે છે.
30
ટીકાર્થ : ગાથાર્થ મુજબ જ છે ॥૭૬॥ જ્યારે પ્રભુને લેખાચાર્યપાસે લઈ જવાય છે તે સમયે ઇન્દ્રનું આસન કંપ્યું અને અવધિથી (આસનકંપનું) કારણ જાણીને વિચારે છે કે “અહો! 25 ભુવનગુરુના માતાપિતાનો પુત્રપ્રત્યેના સ્નેહનો આ વિલાસ છે કે જેથી ભગવાનને પણ લેખાચાર્ય
પાસે લઈ જવા તેમના માતા–પિતા ઉદ્યત થયા છે.” આ પ્રમાણે વિચારીને ત્યાં આવીને ઉપાધ્યાય અને તીર્થંકર માટે રાખેલા ક્રમશઃ મોટા અને નાના આસનમાંથી ઉપાધ્યાય માટે કલ્પેલા મોટા આસન ઉપર ભગવાનને બેસાડી શબ્દનું લક્ષણ પૂછ્યું.
અવતરણિકા : આ જ અર્થને ભાષ્યકાર કહે છે
૪૧. નિતું, તેવો વન્દ્રિા રાતઃ ।
•