Avashyak Niryukti Part 02

SR No.: 005754
Original Sutra Author: N/A
Author: Aryarakshitvijay
Publisher: Vijay Premsuri Sanskrit Pathshala
Publication Year: 2010
Total Pages: 414
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_aavashyak
File Size: 9 MB

Page 136

વાસુદેવોનો ઉત્પત્તિકાળ (નિ. ૪૧૯-૪૨૧) ક ૧૧૯ इत्येतेषां सम्यक्त्वख्यापनार्थमिति । कियन्तोऽर्हन्तः ? किमेकः द्वौ त्रयो वा ?, नेत्याह-'पंच' पञ्चेति पञ्चैव, किं यथाकथञ्चित् ? नेत्याह-'आनुपूर्व्या' परिपाट्या 'सिज्जंस तिविट्ठाई धम्म पुरिससीहपेरंता' श्रेयांसादीन् त्रिपृष्ठादयः धर्मपर्यन्तान् पुरुषसिंहपर्यन्ता इति, वन्दन्त इति शास्त्रकारवचनत्वात् वर्तमाननिर्देशः, पाठान्तरं वा 'पंचऽरिहंते वंदिसु केसवा' इत्यादि गाथार्थः ॥ द्वितीयगाथागमनिका-अरश्च मल्लिच अरमल्ली तयोरन्तरम्-अपान्तरालं तस्मिन्, द्वौ 5 केशवौ भविष्यतः, को द्वौ इत्याह-पुरुषपुण्डरीकदत्तौ 'मुणिसुव्वयणमिअंतरे णारायणो' त्ति मुनिसुव्रतश्च नमिश्च मुनिसुव्रतनमी तयोरन्तरं मुनिसुव्रतनम्यन्तरं तस्मिन् नारायणो नाम वासुदेवो भविष्यति अभवद्वा । तथा 'कण्हो य नेमिमि'त्ति कृष्णाभिधानश्चरमो वासुदेवो नेमितीर्थकरे भविष्यति बभूव वेति गाथार्थः ॥४१९-४२०॥
एवं तावत् चक्रवर्तिनो वासुदेवाश्च यो यज्जिनकाले अन्तरे वा स उक्तः, साम्प्रतं 10 चक्रवर्तिवासुदेवान्तराणि प्रतिपादयन्नाह
चक्कदुगं हरिपणगं पणगं चक्कीण केसवो चक्की ।
केसव चक्की केसव दु चक्की केसी अ चक्की अ ॥४२१॥ गमनिका-प्रथममुक्तलक्षणकाले चक्रवर्तिद्वयं भविष्यति अभवद्वा, ततस्त्रिपृष्ठादिहरिपञ्चकं, पुनः पञ्चकं मधवादीनां चक्रवर्तिनां, पुनः पुरुषपुण्डरीकः केशवः, ततः सुभूमाभिधानश्चक्रवर्ती, 15 “वासुदेवाने सन्यस्य तु" मेयु ४९॥an भाटे ४युं छे. 3240 सरितीने ? | मे - કે ત્રણ ? ના, એક-બે–ત્રણ નહિ, પણ પાંચ અરિહંતોને જ વંદન કરે છે. શું ગમે તેમ વંદન કરે છે? ના, ક્રમશ: વંદન કરે છે. ત્રિપૃષ્ઠથી લઈ પુરુષસિંહ સુધીના વાસુદેવો શ્રેયાંસનાથથી લઈ ધર્મનાથ સુધીના અરિહંતોને ક્રમશઃ વંદન કરે છે (ભાવાર્થ – શ્રેયાંસનાથની હાજરીમાં त्रिपृ४वासुदेव थया. वासुपूज्यनी ४४२रीमा द्विपृपासुदेव थया. सेभ. सर्वभi .) ही 20 “વન્દન્ત” એ પ્રમાણે વર્તમાનપ્રયોગ શાસ્ત્રકારનું વચન હોવાથી થયો છે. અથવા પાઠાન્તર ternो “पंचऽरिहंते वंदिसु केसवा". द्वितीय टी12. ouथार्थ भु४५ वो. ॥४१४-४२०॥
અવતરણિકા : આ પ્રમાણે ચક્રવર્તીઓ અને વાસુદેવો જે જિનકાળમાં કે આંતરામાં થયા તે કહેવાયા. હવે ચક્રવર્તી અને વાસુદેવોના આંતરા કહેવાય છે ? ___थार्थ : प्रथम में यही थया, पछी पाय वासुदेवो, पछी पांय यॐवामी, पछी में 25 वासुदेव, ५छी 48, ५छी १ वासुदेव, पछी १ यही, पछी १ वासुदेव, पछी यहीमो, पछी એક વાસુદેવ, અને ત્યાર પછી એક ચક્રવર્તી થયો.
ટીકાર્થ : પ્રથમ કહેવાયેલા સ્વરૂપવાળા કાળમાં બે ચક્રવર્તી થશે અથવા થયા. ત્યાર પછી ત્રિપૃષ્ઠ વગેરે પાંચ વાસુદેવો થયા. ફરી મઘવાદિ પાંચ ચક્રવર્તીઓ થયા. પછી પુરુષપુંડરીક વાસુદેવ, પછી હરિપેણ અને જય નામે બે ચક્રવર્તીઓ થયા. પછી કૃષ્ણનામે વાસુદેવ થયા. 30
★ कण्हु ( इति स्यात्).