________________
सानुवादं तत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् २/१
-• गन्धहस्ति - . आगमश्चायम्- * “से णूणं भंते ! णेरड़यस्स वा तिरिक्खजोणियस्स वा मणुस्सस्स वा देवस्स वा जे कडे (पावे) कम्मे णत्थि णं तस्स अवेइत्ता मोक्खो ? हंता गोयमा ! (नेरइयस्स वा तिरिक्खजोणियस्स वा मणुस्सस्स वा देवस्स वा जे कडे पावे कम्मे नत्थि(णं) तस्स अवेइत्ता मोक्खो।) से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ (नेरइयस्स वा ४ जाव मोक्खो) ? एवं खलु गोयमा ! मए दुविहे कम्मे पन्नत्ते, तंजहा→ पएसकम्मे य अणुभावकम्मे य, तत्थ णं जंतं पएसकम्मं तं नियमा वेएइ, तत्थ णं जंतं अनुभावकम्मं तं 'अत्थेगतियं वेएइ, 'अत्थेगतियं नो वेएइ। णायमेयं अरहता, 'सुयमेयं अरहया) विण्णायमेयं अरहता → अयं जीवे इमं कम्मं अज्झोवगमियाए
-भगिरा - પ્રશ્ન: હે પ્રભુ ! શું નારક, તિર્યચ, મનુષ્ય અને દેવના જે કરાયેલા પાપ કર્યો છે તેને વેદ્યા વિના તેમનો મોક્ષ = છુટકારો નથી ?
ઉત્તરઃ હા ગૌતમ ! નારક, તિર્યચ, મનુષ્ય અને દેવના જે કરાયેલા પાપ કર્મો છે તેને વેદ્યા વિના તેમનો મોક્ષ નથી.
પ્રશ્ન : હે પ્રભુ ! તે શા માટે અર્થાત્ ક્યા પ્રયોજનથી આ પ્રમાણે કહેવાય છે કે નારક વગેરેના જે કરાયેલા પાપ કર્યો છે તેને વેધા વિના તેમનો મોક્ષ નથી ?
ઉત્તર : હે ગૌતમ ! મારા વડે બે પ્રકારના કર્મ કહેવાયા છે. તે આ પ્રમાણે - (१) प्रशभ भने (२) मनुलायम. ते प्रेम में प्र भछ तने 4 नियमावे: (= अनुलवे) છે તથા તેમાં જે અનુભાવ કર્મ છે તેમાંથી કેટલાકને (જીવ) વેદે છે અને કેટલાકને નથી વેદતો.
બે પ્રકારની વેદના છે આ બંને પ્રકારના કર્મને વેઠવાના ૨ પ્રકાર છે અને તે અરિહંત પરમાત્મા વડે જણાયેલા छ, सेम हे मातां ॥
२२ लगवंत ‘णायमेवं अरहता'... त्याहि हो.छ, तनो मर्थ આ પ્રમાણે છે - અરિહંત જિનેશ્વર દ્વારા આ જ્ઞાત (= સામાન્યથી જણાયેલું) છે, અરિહંત પ્રભુ દ્વારા આ સ્મૃત છે, (= સ્મરણ કે પ્રતિપાદન કરાયેલું છે) અરિહંત પ્રભુ વડે આ વિજ્ઞાત ..... चिह्नद्वयमध्यवर्ती पाठो मुद्रितभगवतीसूत्रे अस्ति। * अथ नूनं भदन्त ! नैरयिकस्य वा तिर्यग्योनिकस्य वा मनुष्यस्य वा देवस्य वा यत् कृतं (पापं) कर्म नास्ति णं तस्यावेदित्वा मोक्षः ? हन्त गौतम ! (नैरयिकस्य वा तिर्यग्योनिकस्य वा मनुष्यस्य वा देवस्य वा यत् कृतं पापं कर्म नास्ति (णं) तस्यावेदित्वा मोक्षः।) तत् केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते (नैरयिकस्य वा ४ यावत् मोक्षः ?) एवं खलुं गौतम ! मया द्विविधं कर्म प्रज्ञप्तं, तद्यथा प्रदेशकर्म च अनुभागकर्म च। तत्र यत् तत् प्रदेशकर्म तद् नियमेन वेदयति, तत्र णं यत् तद् अनुभागकर्म तदस्त्येककं वेदयति, अस्त्येककं नो वेदयति, ज्ञातमेतदर्हता, (स्मृतमेतदर्हता) विज्ञातमेतदर्हता अयं जीव इदं कर्म अभ्युपगमिक्या ..... १. अत्थेगइयं - मु. (खं. भां.)। २. अत्थेगइयं - मु. (खं. भां.)। ३. अज्झोदगमियाए - ग।