Page Text
________________
स्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम्
•विधानतः श्रुतज्ञानप्ररुपणम्.
२१५
____ भाष्य- तद् द्विविधमङ्गबाह्यमङ्गप्रविष्टं च। तत् पुनरनेकविधं द्वादशविधं च यथासङ्ख्यम्। अङ्मबाह्यमनेकविधम् । तद्यथाऐतिह्यमेवमेतद् वृद्धाः स्मरन्तीति, आम्नायते अभ्यस्यते निर्जरार्थिभिरित्याम्नायः, प्रकर्पण नामादिनय-प्रमाण-निर्देशादिभिश्च यत्र जीवादयो व्याख्यातास्तत् प्रवचनम्, जिना रागादिसन्तानविजितस्तेपामिदं वचनमिति । एवमेभिरनर्थान्तरवर्तिभिः एकोऽर्थः प्रतिपाद्यते द्वादशाङ्गं गणिपिटकमितियावत्, स चावश्यकादिराचारादिश्च ।। ___एवं लक्षणतः पर्यायतश्चाभिधाय विधानं दर्शयति- तंद द्विविधमित्यादिना। द्वौ चानेकश्च द्वादश च द्वयनेकद्वादश ते भेदा यस्य तद् द्वयनेकद्वादशभेदम्, तच्छ्रुतं द्विविधमिति, परोपाधिकं द्विविधत्वमिति वक्ष्यति । अङ्गबाह्यमिति । अङ्गानि- अवयवा आचारादयस्तेभ्यो वाह्यमिति अङ्गबाह्यम्, अङ्गेप्वाचारादिपु प्रविष्टम् अन्तर्गतम् अङ्गप्रविष्टम्, अङ्गबाह्यमङ्गप्रविष्टम् च पुनरनेन भेदेन भेद्यम्-अनेकविधम् अनेकप्रकारम्, अङ्गवाह्यं, द्वादशविधं द्वादशभेदम् अङ्गप्रविष्टमेवं यथासङ्ख्यं
– હેમગિરા ૦ ભાષ્યાર્થ - તેં શ્રુત બે પ્રકારે છે. અંગ બાહ્ય અને અંગપ્રવિષ્ટ, અંગબાહ્ય અનેક પ્રકારે છે અને અંગપ્રવિષ્ટ બાર પ્રકારે છે. આમાં જે અંગબાહ્ય અનેક પ્રકારે છે તે આ પ્રમાણે :
આ જ રીતે આગમ આદિ પર્યાયવાચીમાં પણ હમણાં કહેલ શ્રુત જેવી ગૌણ, પ્રધાન વ્યાખ્યા સમજવી.... આગમ :- આચાર્યની પરંપરાથી જે આવે છે તે. અથવા વાસના (પૂર્વમહર્ષિકથિત તત્ત્વની ધારણામાં)થી આવે તે આગમ. ઉપદેશ = ઉપદેશાય કે ઉચ્ચારણ કરાય છે. ઐતિહ્ય:- વૃદ્ધોપૂર્વજોને જેનું સ્મરણ છે તે. આમ્નાય = નિર્જરાના અર્થીઓ વડે જે (શાસ્ત્રાદિનો) અભ્યાસ કરાય તે પ્રવચન - વિસ્તારપૂર્વક નામાદિ નિક્ષેપા વડે તેમજ નય, પ્રમાણ, નિર્દેશાદિ વડે જેમાં જીવાદિ તત્ત્વોની વ્યાખ્યા કરાય છે. જિનપ્રવચન :- રાગાદિની પરંપરાને જીતનારા તે જિન. તેઓનું જે વચન તે જિનવચન. આ પ્રમાણે આ આગમાદિ એકાર્થિકશબ્દો એક માત્ર દ્વાદશાંગરૂપ ગણિપિટક અર્થનું જ પ્રતિપાદન કરે છે. આ દ્વાદશાંગ એટલે આવશ્યક આચારાંગાદિ સમજવાં.
* શ્રુતજ્ઞાનના પ્રકારો * આ પ્રમાણે શ્રુતને લક્ષણ અને પર્યાયથી જણાવી હવે શ્રતના પ્રકારો (વિધાન) જણાવે છે. બે ભેદ, અનેક ભેદ અને બાર ભેદ એ શ્રુતના છે તેથી તને.. ઇત્યાદિ વિશેષણ ગૃતિ માટે આપ્યું છે. આમાં બે ભેદ તે પર-ઉપાધિને આશ્રયીને જે રીતે છે તે આગળ કહેશે. આ બેમાં પ્રથમ અંગબાહ્યને કહે છે. અંગ એટલે અવયવ તે આચારાંગાદિ, આ અંગથી બાહ્ય તે અંગબાહ્ય કહેવાય. આચારાદિ અંગોમાં જે અંતર્ગત છે તે અંગપ્રવિષ્ટ કહેવાય. આ અંગબાહ્ય અને અંગપ્રવિષ્ટમાં ફરી યથાક્રમ ભેદો કરવા, તે આ રીતે કે અંગબાહ્ય અનેક પ્રકારે છે. તથા અંગપ્રવિષ્ટ બાર પ્રકારે છે. છે. વિનિતાતે મુ (, માં) . ૨. “મિધામિયાન મુ.TTB (d, માં). તવેતદ્ધિવિ" d.STB..
| SR No. | 005749 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Udayprabhvijay |
| Publisher | Vijay Kesharchandrasuri Foundation Girivihar Turst |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 462 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |