________________
તૃતીય પ્રસ્તાવ-અઢારમો ભવ.
૭૫
મન્મત્ત મહામાતંગ, અ, રથ અને ચેધાઓની રચનાથી મહા-આદરપૂર્વક અહે! રાજાએથી હું કેવા પ્રકારે રક્ષણ પામતે ? પોતે પ્રકૃષ્ટ બળનું અભિમાન ધરાવનાર અને રણકર્મમાં રસિક છતાં કઈ પણ યમ સમાન મારા દષ્ટિપથમાં આવી પડતે નહિ, અને અત્યારે આ દુષ્પમુખ–બાળક, તેમાં પણ નવનીત સમાન શરીરે કોમળ, તેમાં પણ અશ્વ, હાથી અને પ્રવર મહાધાએથી રહિત, છતાં તેમાં પણ વળી અવજ્ઞા પૂર્વ પ્રવર રથ થકી નીચે ઉતરી, જમીનપર ઉભે રહીને લીલાથી જેમ તેમ બોલતે, તેમાં પિતાના ભુજબળના ગર્વથી આયુધને આડંબર તજી, મને મશક-મચ્છર સમાન ગણ એ એ કુમાર મારી ગુફામાં પેસવા તૈયાર થયો છે. જીવતા જનેના જોવામાં કે સાંભળવામાં શું નથી આવતું ? આવા લેકે પણ મને અપમાન આપવાને અત્યારે તત્પર થયા છે. જો કે મારા કુટિલ નખરૂપ બાણે, માતંગોના ગંડસ્થળ વિદારવાને સમુચિત છે, તથાપિ એને ગાઢ અવિનયરૂપ વૃક્ષનું ફળ બતાવું.” એમ ચિંતવી પિતાના ગર્જરવથી જાણે બ્રહ્માંડના ઉદરને ફેડ હેય, પુચ્છ–છટાને પછાડતાં જાણે પૃથ્વીતલને દળ હોય, વિસ્તૃત, ફાટેલ મુખમાં દેખાતી દાઢના કિરણ સમૂહથી જાણે ગગનના-અંતરાલ-મધ્યભાગને ભરતે હાય, રકત લાચનની પ્રભાથી જાણે દિશાચકને અખંડ પડતી વીજળીથી વ્યાપ્ત કરતે હોય, વેગથી આવતાં લટકી રહેલા મેટા કેસરાના સમૂહથી જાણે અંતરમાં ન સમાતા કેપસમૂહને બહાર કહાડતે હેય, ઉલ્લાસને લીધે લાંબી ફાળ મારતાં વિશેષ કૃશોદર થવાથી જાણે વચમાં તૂટીને અગ્રાય અગ્રભાગથી ગળી જવાને ઈચ્છત હોય અને કૃતાંતની જેમ એક હેલામાત્રમાં જાણે ભુવન-જનના કવલ-કેળીયા કરી લેવા વાંછતો હોય એવે તે સિંહ. મૃણાલ સમાને કેમળ ત્રિપૃષ્ઠ કુમા
ના કર-કમળને ગોચર થયો, એટલે કુમારે તરત જ એક હાથે અધરેષ્ઠ અને બીજા હાથે ઉપરના ઓષ્ટ-હેઠને અનાદરપૂર્વક પક જીર્ણ વસ્ત્રની જેમ, કે સડેલા પાંડુપત્રની જેમ અથવા ભેજવૃક્ષની છાલની જેમ તડતડાટ સાથે દ્વિધા ફીને તેને મૂકી દીધું. એવામાં કેએ ઉત્કૃષ્ટ સિંહનાદ અને જયજયારવ કર્યો, અને વળી કુમારનું પરાક્રમ જોતાં પ્રગટ થયેલા હર્ષથી લેચનને વિકસાવતા એવા ગંધર્વ, યક્ષ, રાક્ષસ, વિદ્યાધર અને કિન્નરેએ પહ, કાહલ-વાદ્યવિશેષ, મૃદંગ, દુંદુભિપ્રમુખ વાદ્યો વગાડયાં અને “ અહે ! સુયુદ્ધ ' એમ બોલતાં તેમણે જયજય વનિ કર્યો. વિકાસ પામેલ કુવલયના દલસમાન દીર્ઘ લેચવાલી દેવાંગનાઓએ ભ્રમરવ્યાપ્ત પંચવર્ણના પુની વૃષ્ટિ કરી. વળી દેવતાઓએ તરતજ કુમારને મણિમુગટ, કનકકુંડળ, કટિસૂત્ર, બાહુબંધ, હાર પ્રમુખ પ્રવર આભરણે પ્રદાન કર્યા. તે વખતે વિવિધ વિલાસથી ઉલ્લાસ પામતા