________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
'
પાસે ખેડા, અમે અન્ય સ્થાને ચાલ્યા જઈશ. ” રાજાએ કહ્યું- અરે ! તમે આટલા બધા કાયર કેમ થઈ જાઓ છે ? હું હવે એવી ગોઠવણ કરીશ કે એ દુષ્ટ પ્રાણી તમને જરા પણ સતાવી શકશે નહિ. ” પછી તેણે સિંહને અટકાવવા માટે સેળ હજાર રાજાઓને અનુક્રમે આદેશ કર્યો. એટલે ખેડુતે હર્ષ પામતા પિતાને સ્થાને ગયા.
એકદા અશ્વગ્રીવ રાજા, દેવાંગના સમાન અંતઃપુર, કુબેર કરતાં અધિક ધનભંડાર, અસાધારણ હાથી, અોપ્રમુખ રાયાંગ અને દેવેંદ્રસમાન આજ્ઞાએશ્વર્યા-ઈત્યાદિકમાં મૂછિત અને વૃદ્ધ-લુબ્ધ થતાં તે ચિંતવવા લાગે-“શું સમજવું? આવા પ્રકારની સમસ્ત સામગ્રીયુકત, મનવડે પણ શને અનભિભવનીય, સદા અપ્રમત્ત ચિત્તે અંગરક્ષકેથી સુરક્ષિત અને સમરણ કરતાં જ અપ્રતિહત ગતિથી કરતલમાં પ્રાપ્ત થનાર ચકાયુધને ધારણ કરનાર, એવા મારે પણ વિનાશ કરવા કેઈ સમર્થ હશે ખ? જે તે કઈ રીતે જાણવામાં આવે તે તેને પ્રતીકાર કરું અને સર્વ પ્રકારે પિતાનું રક્ષણ કરૂં.” એમ ધારીને તેણે નિમિત્તીયાને બેલા અને એકાંતે આસન પર બેસારી, સત્કારપૂર્વક આદર આપતાં તેને પૂછયું–“હે ભદ્ર! નૈમિત્તિક ! બરાબર વિચાર કરીને તું કહે કે મને પણ મૃત્યુ પમાડનાર કેઈ છે કે નહિ ?” એટલે તેણે પણ નિમિત્તના બળથી જણાવ્યું–હે દેવ ! અમંગલ નષ્ટ થયું ! કેમ આવું. અનિષ્ટ બેલે છે?” રાજાએ કહ્યું—“હે ભદ્ર! ક્ષોભ ન પામ, મેં પૂછેલ પ્રશ્નને બરાબર જવાબ આપ.” એટલે નૈમિત્તિક --“હે રાજન ! જે એમ હોય તો તમને મરણ પમાડનાર પણ છે,” રાજાએ કહ્યું--તે કેવી રીતે જાણી શકાય?” તે બે -“હે દેવ! જે શાલિક્ષેત્રના સિંહને મારશે અને જે સમસ્ત મંડલેશ્વરને માનનીય એવા તમારા ચંડવેગ દૂતનું અપમાન કરશે, તે અવશ્ય તમારે મૃત્યકારી જાણો અને તે સર્વ પ્રકારે રક્ષણીય સમજ.” એ પ્રમાણે સાંભળી રાજાએ નૈમિત્તિકને વિસર્જન કર્યો અને પોતે રાજાસભામાં આવીને અમાત્યાદિકને પૂછયું કે–અહે! અત્યારે રાજા, દંડાધિપ કે કુમારોમાં કેણુ અતુલ બળશાળી સંભળાય છે?” તેઓ બોલ્યા “હે દેવ! તમારા કરતાં શું અન્ય કોઈ અતુલબળી છે કે જેથી તમને જણાવીએ ? સૂર્યમંડળ વસુધાપર વિદ્યમાન છતાં શું તારાઓ પ્રકાશી શકે? રાજાએ કહ્યું –
પૃથ્વી પર અનેક રને પડયાં છે, માટે તેમાં અસંભવિત શું છે?” મંત્રીઓ બોલ્યાહે રાજન્ ! અમે નિશ્ચયપૂર્વક જાણતા નથી, પરંતુ શ્રવણુ-પરંપરાથી એમ સંભળાય છે કે “પ્રજાપતિ રાજાના કુમારે, લીલાથી અન્યના શૌર્યના ગર્વને ગંજનાર અને અસાધારણ પરાક્રમવાળા છે.” એમ સાંભળતાં રાજાએ ચંડવેગ દૂતને કહ્યું કે “હે ભદ્ર! તું પ્રજાપતિ રાજા પાસે જા અને કહે કે