________________
તૃતીય પ્રસ્તાવ–સેાળમા ભવ.
( ૫ )
વિસ્તીશાળી અને ગાળ એવા તેમના સ્તનને જોઈ રાજી થાય છે, પશુ ધર્માં–બુદ્ધિમાં દષ્ટિ કરતા નથી, તેમના કૃશ ઉત્તરને આનંદપૂર્વક નીહાળે છે, પરંતુ પેાતાના આયુષ્યની અલ્પતાને જોતા નથી. દેવ અને મનુષ્યગતિ અટકાવવામાં પરિઘા-ભુંગળ સમાન તેમના સુંદર જયુગલને ઘણા વખાણે છે, તેમ જંઘા અને ઉયુગલ અતિઅશુચિ છતાં કદલીના સ્તંભ સાથે તેને ઉપમેય બનાવે છે. હૈ દેવાનુપ્રિય ! એ પ્રમાણે યુવતિજનાના દેહ, અપ્રિય -દુઃખના હેતુરૂપ છતાં મનને મેહ પમાડનાર કામદેવથી જેમના હૃદય એકદમ ઘાયલ થઈ ગયાં છે એવા પુરૂષ તેની અભિલાષા કરે છે. તેવા પ્રમાણનું અવલંબન કરીને ભાગામાં કાણુ પ્રવત્તે? કારણ કે કુશળ જનને અનુસરનાર શું કદિ કુપથગામી થાય ? માટે હું ભદ્રે ! તુ નવચાવન છતાં, અપ્રતિમ રૂપશાળી છતાં, લક્ષ્મીનુ સ્થાન છતાં અને અત્યંત વિલાસી છતાં અવશ્ય ધર્મોને ચેાગ્ય છે, તેથી તને આવા પ્રકારના ઉપદેશરૂપ રત્ના આપવામાં આવે છે; કારણ કે પુણ્યરહિત જના શું ચિતામણિ રત્નને યોગ્ય કદિ ડાઇ શકે ? ”
એ પ્રમાણે ગુરૂએ ઉપદેશ સંભળાવતાં ધ પરિણામ અધિકાધિક વૃદ્ધિ પામવાથી ભકિતના વેગથી કુમાર કહેવા લાગ્યા કે— હે ભગવન્! તમે જે કહ્યું, તે બધું મેાક્ષસુખના * કારણરૂપજ છે, માટે હવે મને અત્યારે જ નિરવદ્ય પ્રવ્રજ્યા -દીક્ષા આપે.' એમ ખેલતાં રત્નાભરણના ત્યાગ કરી, ગુરૂના ચરણુ– શરણુ જેણે અંગીકાર કરેલ છે એવા કુમારને ગુરૂ મહારાજે સિદ્ધાંતમાં બતાવેલ વિધિ પ્રમાણે જિનદીક્ષા આપી અને પ્રતિદિન ક્રિયા-કલાપ તેને શીખવ્યેા. વળી શિવસુખના કારણરૂપ સંયમ–ધનનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું અને સામાયિક પ્રમુખ સૂત્રના તેને અભ્યાસ કરાવ્યેા.
હવે અહીં કુમારની પ્રવ્રજ્યા સાંભળવાથી જાણે વજ્રઘાત પામેલ ડાય તેમ ભારે શાક ઉત્પન્ન થવાથી અતઃપુર અને યુવરાજ સાથે વિશ્વનઢી રાજા ત્યાં આવ્યા અને આચાર્યને વિનયપૂર્ણાંક વંદન કરીને તેણે વિશ્વભૂતિ સાધુને પ્રણામ કર્યા પછી ઉપાલંભ અને પ્રણયસહિત જણાવ્યુ. કે—“ હે પુત્ર! પ્રવરકુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા તમારા જેવાને શું આ ચેાગ્ય છે ? કે પેાતાના વૃત્તાંત જણાવ્યા વિના આવા પ્રકારનું દુષ્કર સાધુવ્રત સ્વીકારી લીધું, માટે હું વત્સ ! તારા ચિત્તને ખેદ–નિવેદ પમાડનાર કાણુ ? તે કહે. અથવા તે અમારેશ શે। દોષ જોયા? તારા વચનનું કાણું અપમાન કર્યું ? કે આમ એકાએક અદાક્ષિણ્ય સ્વીકારી લીધું ? અથવા તેા વધારે ખેલવાથી શુ? તારા વિના કાની મદદથી હવે અમે સ્વકાર્યાં સાધી શકીશું? અથવા વિષમ આપદા આવી પડતાં અમારા આધાર કાણુ ? માટે અત્યારે ગમે તે રીતે પ્રયાના પરિહાર કરી, રાજ્યને સ્વીકારી, સ્વેચ્છાએ પુષ્પર ડક ઉદ્યાનમાં વિલાસ કર. શત્રુઓના મને