________________
તૃતીય પ્રસ્તાવ–સેાળમે। ભવ.
૫
વચન–વિન્યાસની પ્રશંસા કરતાં, તાંબૂલ અપાવીને કુમારે તે શ્રેષ્ઠીઓ તથા પ્રધાન પુરૂષોને વિસર્જન કર્યાં. પછી તના વચનથી પુરૂષસિ ંહને કહેવરાવ્યું કે— કુમાર ! તારા દર્શેનિનિમિત્તે બહુ ઉત્સુક થઈને બેઠા છે. ' એમ સાંભળતાં પુષિસ હું કુમારને ખેાલાવવા માટે પેાતાના પ્રધાનપુરૂષો મેકલ્યા, એટલે તેના અનુરાધ-આગ્રહથી કુમાર આવ્યેા. પુરૂષિસ ંહે તેને પરવિભૂતિપૂર્ણાંક નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યેા અને આદરપૂર્વક ભાજન કરાવ્યું. પછી તેણે હાથી, ઘેાડા અને રથા તેમજ ખીજું પણ ઘણું ધન ભેટ આપ્યું, અને લલાટપર અંજલિ જોડીને વિનંતી કરી કે હે કુમાર ! તમે પેાતાના ચરણ-કમળેાથી મારૂ ભવન જે પવિત્ર કર્યું, તેથી મારા પર મેટી કૃપા કરી. માટે હવે થાડા દીવસે। અહીં જ ગુજારે. કારણ કે ફરી તમારૂ દન દુ`ભ છે. ' એમ તેણે કહેતાં કુમાર ખેલ્યા કે- હું નરેન્દ્ર! તમારો પ્રેમાનુબંધ અપૂર્ણાં છે, તમારા પ્રિયાલાપ અસાધારણ વિનયસહિત છે, આદર-સત્કાર તા એક આશ્ચરૂપ જ છે, અને તમારી સજ્જનતા મનથી પણ અચિંતનીય છે, તે આવા તમારા ગુણુગણુથી એક ક્ષણમાં મારૂ મન તમે અત્યંત આકર્ષી લીધુ છે. હવે જો હું થાડા દીવસ પછુ તારી સાથે રહુ, તે મારા મનની પરાધીનતાને પહેાંચી ન શકું. વળી આ પણ સત્ય કહ્યું છે કે—
'
જ
અત વ ફ્રિ નેવ્ઝાન્તિ, સાધવ: સલમાગમમ્ । यद्वियोगासिलूनस्य, मनसो नास्ति भैषजम् ॥ १ ॥
અઃ-સાધુઓ એટલા માટે જ સત્સમાગમને ઇચ્છતા નથી, કારણ કે તેના વિયાગરૂપ અસિ-તરવારથી ઘાયલ થયેલ અંતર-મનનું ઔષધ નથી.
માટે મને જવાની અનુજ્ઞા આપે.” એમ કહેતાં તેના દુઃસવિયેગના શાકથી અશ્રુને ધારણુ કરતા, કુમારની પાછળ, હાથી ઘેાડા અને રથની સામગ્રીથી ચાલતાં, પુરૂષસિંહ લાંખા માથી પાળેા વળ્યેા. કુમાર પણ અખંડ પ્રયાણુથી રાજગૃહ નગર તરફ ચાલવા લાગ્યા.
અહીં વિશ્વની રાજાએ પેાતાના વિશાખનંદી કુમારને કહ્યું કે-‘ હું વત્સ ! ઈંદ્રની પણ શંકા લાવ્યા વિના આ ઉદ્યાનમાં મૃગાક્ષી–રમણીઓના મધ્યમાં રહીને વનલક્ષ્મીનું અવલેાકન કર. ' એમ સાંભળતાં સમસ્ત અન્યપ્રવૃત્તિને મૂકી, વધતા આનંદ સાથે રમણીઓસહિત વિશાખનંદીકુમાર ઉદ્યાનમાં રહીને વિચિત્ર કીડાઓથી વિલાસ કરવા લાગ્યા.
એવામાં નિરંતર પ્રયાણ કરતાં તે વિશ્વભૂતિકુમાર રાજગૃહ નગરમાં આવી પહોંચ્યા. તેણે સામત, સેનાપતિપ્રમુખને પાતપાતાના સ્થાને માકલી