________________
તૃતીય પ્રસ્તાવસેળો ભવ.
૧૫ર
ખોદતા અને ફીણ કહાડવાના મિષે જાણે કુમારના યશને વિસ્તારતા હોય એવા અ ચાલવા લાગ્યા. તથા હાથમાં કુત, ધનુષ્ય, તિક્ષણ ભાલા, બરછી તથા તરવારને ધારણ કરતા, બખ્તર બાંધીને સજજ થયેલા, પ્રચંડ ભુજદંડના બલયુક્ત, પિતાના શૈર્યના વેગથી રિપુસૈન્યને જીર્ણતૃણ સમાન ગણતા, પિતાના સ્વામીના પ્રસાદથી પરાધીન હૃદયવાળા અને જીવિતની પણ દરકાર ન કરનારા, પ્રતિક્ષણે હક્કારને પોકાર મૂકવાથી ખેંચાણને લીધે જેમના કવચ તુટી પડ્યા છે, પોતાની દયિતાને ઘર ભણી પાછી વાળતા અને દર્પથી ઉભટ એવા સુભટે પણ ચાલ્યા. વળી અનેક પ્રકારના આયુધથી ભરેલા, ઘણુઘણાટના અવાજથી તથા પવનથી ઉડતા ધ્વજ-પટના આડંબરયુક્ત એવા રથ તરફ ચાલવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે રાજાના વચનથી વધતા આનંદસહિત ચતુરંગ સૈન્ય, મુનિદાનથી ઉત્પન્ન થયેલા પુણ્યની જેમ કુમારની પાસે ઉપસ્થિત થયું.
પછી પર્વતના શિખર પર બાંધેલ ભીલોની મોટી પક્ષીઓને ભાંગ, લેકેને સતાવવામાં તત્પર એવા લૂંટારાઓની નિર્ભર્સના કરતે, નગર, ગામ, પર્વત, આરામથી રમણીય એવા મહીમંડળનું અવલોકન કરતે, માર્ગમાં સામતોએ આપેલ વિવિધ અલંકાર, હાથી. અશ્વ પ્રમુખને સ્વીકારતો એવો વિશ્વભૂતિકુમાર વિંધ્યાચલની સમીપે પહોંચ્યા. ત્યાં સેનાને એક ઠેકાણે સ્થાપન કરી અને પિતે વિચક્ષણ પ્રધાનપુરૂષને લઈને કૌતુકથી વિધ્યગિરિ જેવાને ચા. જતાં જતાં માર્ગમાં યથેચ્છ ચરતા અને રેવાનદીના કાંઠે ઉગેલી મેટી દ્રાક્ષ-લતાઓનું ભક્ષણ કરતા એવા ઉન્નત-મત્ત-કુંજરે તેના જેવામાં આવ્યા. વળી પ્રેમપૂર્ણ યુવતિઓ સહિત કિન્નરેએ ઉચ્ચારેલ અને હસ્ત-તાલના કલરવયુક્ત પંચમ ઉદ્દગારને સાંભળતે, નિઝરણાના ઝંકાર સાંભળતાં ઘન–મેઘના ઘષની મનમાં શંકા લાવી, શિખ્યા વિના પંડિત બનેલા એવા મયૂરના તાંડવનૃત્યને અવકો, અને આગળ ચાલતાં, પવનના ગુંજારવથી જાણે ગાયન કરી રહેલ હોય, અત્યંત ઉછળતા તણખારૂપ ઉદ્દગારેથી જાણે હસતે હોય, પવનથી વિસ્તાર પામેલ મટી જવાળાઓથી જાણે નૃત્ય કરતે હોય, અને ગગનાંગણ સુધી પહેચેલ ધૂમના પડલથી જાણે કેશપાશને છૂટે કર્યો હોય એ દારૂણ દાવાનળ તેણે જે, તેને ઓળંગીને આગળ જતાં પ્રધાનપુરૂષની જેમ ઉન્નતાકાર અને સુવંશ-પક્ષે સારા વાંસયુક્ત, રાજાની જેમ શ્રેષ્ઠ રત્ન-ભંડાર-પક્ષે સારી રચનાયુક્ત તથા લેકે જેના ચરણને અનુસરી રહ્યા છે, પક્ષે જેના કટક-ટેકરાની છાયામાં લોકે આરામ લઈ રહ્યા છે, કાપુરૂષ-કાયરની જેમ દુષ્ટ સત્વ, પક્ષે દુષ્ટ પશુઓથી અધિષ્ઠિત તથા નિષ્ઠુર સ્વરૂપયુક્ત, મહિલાના હૃદયની જેમ દુલઘનીય તથા પધર–સ્તન કે તળાથી ભિત એવા વિંધ્યાચલ પર કુમાર આરૂઢ થયા. પછી લાંબે વખત જંગલ, નિઝરણા, ગુફાઓ, દુરાહ શિખરે, કદલીઓનાં લીલાગૃહ, દેને ઉપભેગથી