________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર. તેમજ કેહવાર ગોત્રની સ્કૂલના થતાં કે પાયમાન થયેલ કામિનીઓને મનાવવા શાંત વચનના પ્રપંચ રચવામાં, કેઈવાર શુક, સારિકા-મેનાને બેલાવવાના વિનોદમાં, કેઈવાર શક્ય કામિનીએાએ કરેલ પરસ્પર કલહને કલાહલ સાંભળવામાં, કઈ વાર નાના પ્રકારના દૂર દેશમાંથી આવેલ નવા વૃક્ષોને દેહદ પિષકદ્રવ્ય આપવામાં તથા કેઈવાર સમદ વનમયુરનું નૃત્ય જોવામાં એમ તે કુમાર વિવિધ ક્રીડા કરતે હતે.
એકદા કામિનીઓ સાથે ઘૂતક્રીડા કરતાં મધ્યાન્હ કાળ થયે, તેથી અંતઃપુર સહિત કુમાર જળક્રીડા નિમિતે ચાલ્યો અને ઉદ્યાન-સરોવર પર ગયો. પછી ત્યાં સરસીતપરના વૃક્ષ પરથી કલરવપૂર્વક દીધેલ ઝંપાથી ઉછળતા જળસમૂહને, મોટા કલોલની પ્રેરણામાં તણાતાં કુમાર ઝીલવા લાગ્યા. અવાજ, કરતી મણિમેખલાના સમુહ યુકત, ભયથી ચંચલ ચનેવાળી અને પરસ્પર પ્રેરાયેલ તરૂણીઓ બલાત્કારથી એક બીજાને ધક્કા દઈને જળમાં નાખવા લાગી. કેપ અને જરા ભયથી હંસ પર બેઠેલ એવી પ્રૌઢ રમણીઓને, કનકની પીચ કારીમાં પાણી ભરીને કુમાર, તેના પ્રહારથી સતાવવા લાગ્યો. પ્રિયતમના સ્પર્શ થી વિકાસ પામતા નિતંબ ભાગમાં મેખલાના દેરા તૂટી પડવાથી પડી જતી ઘુઘરીઓને લીધે બાળાઓ તરત પલાયન કરી જતી. ઘેર ઘનાઘન-મેઘના આગમનની જેમ પાણીના પ્રવાહ-પૂર ઉછળતાં જાણે મુખ-લાવણ્યથી નિર્જિત થયાં હોય તેમ સરસીનાં કમળ બધાં બુડવા લાગ્યાં. એ પ્રમાણે વિવિધ જળક્રીડા કરી, યુવતીઓના પરિવાર સહિત કુમાર સરસી થકી બહાર નીકળે અને પોતાના આવાસમાં ગયે.
એવામાં ગગનચુડામણિ સૂર્ય અસ્ત થયું. એટલે માનિનીઓના મન્યુકેપ સાથે કમળો મુકુલિત થયાં, મિથુનના દિનવિરહની સાથે ચક્રવાક–યુગલો વિપ્રયુકત થયાં, પાંસુલાકુટિલ કામિનીઓની જેમ આનંદ પામતા ઘુવડ પક્ષીએ આમ તેમ ભમવા લાગ્યા, મુનિજનેની જેમ પક્ષીઓ પિતપોતાના સ્થાનેમાં બેસી ગયાં, તેમજ રાક્ષસસૈન્યની જેમ ભીષણ અંધકાર પ્રસરી રહ્યો, કામદેવની જેમ સર્વત્ર સંધ્યાકાળના દીવા પ્રગટ થયા. એ પ્રમાણે સંધ્યાસમય પ્રવૃત્ત થતાં પ્રદેષ–સંધ્યાકૃત્ય કરી કુમાર, તેવા પ્રકારના કુતુહળ અને નર્મમશ્કરીયુકત આલાપ અને વ્યંગ વચનયુકત ગીતાદિ વિનેદમાં અલ્પ વખત ગાળીને તે સુખ–શય્યામાં સુતે. અનુક્રમે રાત્રિ વ્યતીત થતાં સૂર્યોદય થયો, એટલે કુમાર શય્યા થકી ઉઠે અને પૂર્વ વિધિથી પ્રભાત કૃત્ય કરી, દેગુંદક દેવની જેમ વિલાસિની કાંતાઓની સાથે વિલાસ કરતે રહ્યો. એમ નિરંતર વિલાસ કરતાં તેના દિવસે પ્રસાર થવા લાગ્યા.