________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
એવા મારે ઉપચાર કરવામાં એ કેમ પ્રવર્તે ? માટે કેવળ જે હું પણ આ રેગ–મહાસાગરને પાર પામું, તે અવશ્ય પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરવાને તત્પર થયેલા કોઈને પણ પોતે જ દીક્ષા આપું. કારણકે એકલા રહેવાથી આપદાઓ સહન કરવી મુશ્કેલ છે. એવામાં કઈ રીતે ભવિતવ્યતાના યોગે અને વેદનીયકર્મના ક્ષપશમથી પારિવ્રાજ્યરૂપ પાખંડ–વંશના ચિરકાળ હોવાપણાથી તેમજ તથાવિધ-અનુકૂળ ઔષધ-સામગ્રી પ્રાપ્ત થવાથી મરીચિને રેગ શાંત થતાં તેના શરીરમાં બળ આવ્યું અને તે અન્ય સ્થાને વિચારવા લાગ્યા.
એકદા ધર્મદેશના કરતાં, કપિલ નામે એક રાજપુત્ર તેની પાસે આવ્યું. એટલે મરીચિએ પણ પાંચ મહાવ્રતના રક્ષણવડે પ્રધાન, પ્રશમાદિ ગુણયુકત પંચેદ્રિયના નિગ્રહથી વિશુદ્ધ અને સમગ્ર શ્રેષ્ઠ ફળને આપનાર એ સાધુધર્મ તેને કહી સંભળાવ્યું. ત્યારે કપિલ બે કે – હે ભગવન્! તમે બાહ્ય વેશથી વિલક્ષણ દેખાઓ છે અને કથન તમારૂં જુદા પ્રકારનું છે, તે એમાં સાચું શું સમજવું ? ” એટલે મરીચિએ કહ્યું “હે ભદ્ર ! એ તે મેં તને સાધુધર્મ સંભળાવ્યો, પરંતુ યથેકત સાધુધર્મ પાળવાની શકિતના અભાવે પ્રબળ પાપ-કર્મના ઉદયથી તથા દુર્ગતિ ગમન કરવાના કારણે પોતાની બુદ્ધિરૂપ કળાથી પરિકલ્પિત આ કુલિંગ-કુશને મેં સ્વીકાર કર્યો છે. હે વત્સ ! એ પરગચ્છને વેશ છે, માટે મનમાં શંકા લાવ્યા વિના તમે શ્રમણધર્મ અંગીકાર કરો. ” કપિલ કહેવા લાગ્ય–“હે ભગવન્! તેમ છતાં તમારી પાસે કંઈ નિર્જરાનું સ્થાન છે કે નહિ ? ' મરીચિએ કહ્યું- હે ભદ્ર ! નિર્જરાનું સ્થાન તે શ્રમણુધર્મમાં છે અને અહીં પણ કિંચિત છે એ પ્રમાણે અસત્ય વસ્તુના ઉપદેશથી તેણે કડાકે સાગરોપમ પ્રમાણે પોતાને સંસાર વધારી મૂકો. અહીં કેઈ શંકા કરે છે એટલું માત્ર વિપરીત કહેવાથી એમ સંભવે ? તેમાં આશ્ચર્ય શું છે? કારણ કે–જિનાગમથી એક પદ માત્ર પણ વિપરીત બોલતાં મિથ્યાત્વ લાગે. અપચ્ચ ભેજનથી વેદનાજનક રોગ અવશ્ય ઉત્પન્ન થાય જ. વળી અહીં કેઈ પ્રશ્ન કરે કે–એ કરતાં મૂળ ઉત્તર ગુણ રહિત છતાં લિંગધારી પણ યથાસ્થિત સર્વજ્ઞ મતની પ્રરૂપણા કરનાર સંભળાય છે, તે ભવભય પામીને શરણે આવેલ જનને ઉન્માર્ગ–દેશનારૂપ તીક્ષણ ખડુગના ઘાતથી સતાવવું, એ શું તે કરતાં વધારે પાપ છે? જિનવચન રૂપ સિદ્ધાંતથી વિપરીત પ્રરૂપણા કરવાથી જે પરિણામે પાપ-દુઃખ થાય છે, તેવું પાપ ભલે મેટું હોય છતાં તેનાથી જીવને તેટલું દુઃખ ઉત્પન્ન થતું નથી. હવે વિસ્તારનું પ્રયોજન નથી. પ્રસ્તુત વાત ચલાવીએ. - હવે તે કપિલ, સન્નિપાતથી પરાભૂત થયેલ જેમ પરમ ઔષધને અનાદર કરે, મહાગ્રહથી ઘેરાયેલ જેમ તથા પ્રકારની મંત્રક્રિયાને ન સ્વીકારે, પૂર્વે વ્ય