________________
ઉર
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર
એને એક યાનપાત્ર-નાવ સમાન તથા પવનથી ઉડતી ધવલ દવાઓના આ ડંબરથી અત્યંત રમણીય લાગે છે. કૈલાસ પર્વત સમાન ઈક્વાકુ-કુળમાં ઉત્પન્ન થએલ રાજાની કીત્તિરૂપ શિખર જાણે પ્રગટ રીતે પૃથ્વી પર સ્થાપન કરેલ હોય તેવું શોભે છે, પવનથી પ્રેરાયેલા જળધર–મેઘના પડલથી જેના શિખરને સમગ્ર ભાગ વ્યાપી રહેલ છે, અર્ધ વિકસિત કુમુદકળીની જેમ જ્યાં ભ્રમરેના સમૂહ ભમી રહ્યા છે. વળી મને તે એમજ લાગે છે કે–પવનથી ઉડતી એ મહા દવાઓને જોતાં લોકમાં, પર્વતના શિખર પરથી પડતી ગગનસરિતાની કીર્તાિ પ્રગટ થઈ. ભરત રાજાએ કરાવેલ જિનમંદિરના દર્શનાનુસારે બીજા લેકે પણ જિનબિંબાદિક કરાવવામાં પ્રવૃત્ત થયા. એ પણ યુકતજ છે. કારણ કેજિનેશ્વરને એ ઉપદેશ છે કે જિનબિંબ વા જિનમંદિર એ દુર્ગ તિના દ્વારને બંધ કરવાને એક પરિવા–ભેગળ સમાન અને સમસ્ત પ્રાણુઓની રક્ષા કરવામાં એક કારણરૂપ છે. એટલા માટે તે કાળના મુનિ, ગણુધરે અને કેવલીઓએ નિષેધ ન કર્યો, કારણ કે ચેત્યાભાવે પાછળથી તીર્થને ઉછેદ થઈ જાય. જિનેંદ્રનું અનુપમ બિંબ જેવાથી યથાર્થ વસ્તુને પરમાર્થ જાણવામાં આવતાં સંસારના ભયથી ત્રાસ પામેલ કઈ પ્રાણી કદિ ક્રિયાને સ્વીકાર કરે, તેમ મુનિઓ પણ આમ તેમ વિહાર કરતાં ત્યાં વંદન નિમિત્તે આવે અને સિદ્ધાંત અનુસાર તેઓ સદ્ધર્મની દેશના પણ આપે, જે સાંભળતાં ભવ્ય પ્રતિબોધ પામે અને નિર્દોષ જિનધર્મને સ્વીકાર કરે, એ પ્રમાણે સદાકાળ તીર્થની વૃદ્ધિ થયા કરે. વધારે શું કહીએ ? જિનભવનાદિ કરાવવાના ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યથી સ્વર્ગ અને અપવર્ગ–મેક્ષની લક્ષમી, ભવ્યજનના કરકમળમાં આવીને નિવાસ કરે છે. એમ ભગવંતનું શ્રેષ્ઠ ભવન ત્યાં કરાવીને ભરત નરેંદ્ર વિષયસુખ યુક્ત ચિરકાળ પિતાનું રાજ્ય ભોગવવા લાગ્યો.
એવામાં એકદા નિર્મળ સ્ફટિક રત્નમય આદર્શ ભવનમાં પિતાનું રૂપ જોવાને તે બધા અલંકારથી સજજ થઈને આવ્યું. ત્યાં અનેક પ્રકારે રૂપ જોતાં હસ્ત-કમળમાંથી એક મુદ્રિકા-વીંટી નીચે સરી પી, જેથી અંગુલિ બીભત્સ ભાસવા લાગી. તે ભાહીન ઈ પિતાનું સ્વાભાવિક રૂપ જેવાને રાજાએ સર્વાગના આભરણે ઉતારી મૂક્યાં એટલે જ્યાં બધા તારા અસ્ત પામેલ છે એવા આકાશતલ તુલ્ય, ધાન્ય લણે લીધેલ ક્ષેત્રની જેમ, કમળ વિનાના સરોવર સમાન અને જેના શાખાના અગ્રભાગ છેદાયેલ છે એવા વૃક્ષ સંદેશ જાણે કાષ્ઠથી ઘડાયેલ હોય તેમ પ્રભા, રૂપ અને લાવણ્યહીન તથા ચર્મથી મઢેલ નિબિડ અસ્થિપિંજર સમાન એવા પોતાના શરીરને જોતાં સુનિપુણ બુદ્ધિએ સંવેગ પામતાં તથા વૈરાગ્યની વાસના વધતાં ભરતરાજા શરીરની અસારતાને