________________
દ્વિતીય પ્રસ્તાવ–ત્રીજોભવ.
૩૧
ઉપવાસ કરી, દશ હજાર મુનિએની સાથે ચાર પ્રકારના આહારના ત્યાગ કરી, પાદાપગમન અનશન આચરી, પકાસને એસી, વેદનીય, આયુ, નામ અને ગેાત્રકમ ખપાવી, અનુત્તર, અને અચલ એવા મેાક્ષપદને પામ્યા.
એટલે બાષ્પ-અશ્રુના પ્રવાહથી આ બનેલા લેાચનવાળા મંત્રીશે ઇંદ્રા, દુઃસહુ દુઃખથી વ્યાકુળ અનેલા ભરત નરેદ્ર સાથે ત્યાં આવ્યા અને ભગવંતને પ્રણામ કરી, નંદનવનથી સરસ ગેાશીષ ચંદન, કૃષ્ણાગરૂ પ્રમુખ કીંમતી કાછો તેમણે દેવાને મેાકલીને મંગાવ્યા. પછી પ્રભુને માટે તેમણે પૂર્વદિશામાં ગાળાકાર ચિંતા રચાવી, ઈક્ષ્વાકુ કુળના મુનિઓ માટે દક્ષિણદિશામાં ત્રિકોણ ચિતા અને શેષ મુનિઓના શરીરસંસ્કાર માટે પશ્ચિમ દિશામાં વિશિષ્ઠ કાષ્ઠોથી વિસ્તૃત ચતુષ્કાણુ ચિતા રચાવી. ત્યારબાદ ક્ષીરાધિના જળથી સ્નાન કરાવી, શુચિ, સુગ'ધી ચંદનથી વિલિસ કરેલા ભગવંતના શરીરને ઇંદ્રાએ ચિતાપર સ્થાપન કર્યું. પછી દુ:ખાત્ત થયેલા ભવનપતિ પ્રમુખ દેવતાઓએ શેષ સાધુએના દેહને ન્હવણુ–વિલેપન કરી, તૈયાર કરેલ ચિતામાં આરોપણ કર્યાં. તે પછી ઈંદ્રના આદેશથી અગ્નિકુમાર દેવાએ શેકાતુર મુખે યથાક્રમે તે ચિતામાં જવાલાયુક્ત અગ્નિ સળગાવી. એ પ્રમાણે આદરપૂર્વક તેમના શરીરસંસ્કાર કરી શેભા રહિત શ્યામ મુખે ઇંદ્રો પોતપેાતાના સ્થાને ચાલ્યા ગયા અને મહાશાક પામતા ભરતનરેદ્ર પણ પોતાના ઘરે આવ્યું, ત્યાં દૃઢ વજ્રા પડવા કરતાં પણ વધારે શાકથી શરીર જર્જરિત થતાં, વ્યાકુળતાથી કઠ રૂંધાઇ જતાં અને આક્રંદ, પાકાર -પાક મૂકીને માટે સાદે રૂદન કરતાં મહાશાકમાં નિમગ્ન થઈ ભરતે અષ્ટાપદના શિખરપર કેવળ રત્નમય એક મોટા સ્થૂલ-સ્તૂપ રચાવ્યેા, તેમજ બાહુબલિ પ્રમુખ પોતાના નવ્વાણું ભાઈએના બીજા નવ્વાણુ થુલ કરાવ્યા તથા • ભગવંતના નિર્વાણુપ્રદેશમાં ત્રણ ગાઉ ઉંચું, એક ચેાજન વિસ્તૃત, સિંહાસનયુકત, સર્વ રત્નમય અને પાતપેાતાના વણ, પ્રમાણુ સહિત ચાવીશ જિનપ્રતિમાથી અધિષ્ઠિત, અલગ અલગ સ્થાપેલ પુતળીઓથી અભિરામ એવા તારણમાં બાંધેલ મનેાહર અને ઉજ્જવળ વદનમાળા સંયુકત, દ્વારની બંને બાજુ સ્થાપિત અને સુગધી પુંડરીક કમળાથી આચ્છાદિત એવા કનકના પૂર્ણ કળશેયુકત, શ્રેષ્ઠ પાંચ પ્રકારના પુષ્પ સમૂહ સહિત; કાલાગુરૂ, કુંદુક, કપૂર પ્રમુખ સુગંધી વસ્તુઓથી સિદ્ધ કરેલ ગ્રૂપના ધૂમથી જ્યાં દિશાઓ અંધકારમય બની ગઈ છે, અનેક દેવાંગનાઓ ઉત્તાલ કરતાનીપૂર્વક જ્યાં રાસડા રમી રહી છે, ભકિતના આવેશથી જ્યાં કિન્નરેશ ગાન કરી રહ્યા છે. દૂર પ્રદેશથી આવેલ વિદ્યાધરા, ચારણમુનિઓની વિચિત્ર સ્તુતિ-સ્તેાત્રાથી જ્યાં આકાશ શબ્દમય થઈ રહેલ છે તથા જ્યાં લેાહના યંત્રમય દ્વારપાલ સ્થાપવામાં આવેલ છે એવું જિનભવન ભરત રાજાએ ત્યાં કરાવ્યું, કે જે સંસારસાગરમાં પડતા પ્રાણી