________________
દ્વિતીય પ્રસ્તાવ–ત્રીજોલવ.
૨૫
જીવ-વધ નિમિત્તે અસત્ય કદિ ન ખેલવું. ગામ કે નગરમાં અલ્પ કે અધિક, સચિત્ત કે અચિત્ત સર્વાં અદ્યત્ત ત્રિવિષે કદિ ગ્રહણુ ન કરવુ. પ્રવર લાવણ્યથી શરીર શાભાયમાન દેવ, મનુષ્ય કે તિય``ચની સ્ત્રીઓને સાક્ષાત્ ભુજંગી સમાન સમજી ક્ષણવાર પણ તેએમાં મન ન રમાડવું. ધર્માંને ઉપયાગી વસ્ત્રાદિ ઉપકરણ સિવાય ખાકીના પરિગ્રહને અધિકરણરૂપ-પાપના સાધનરૂપ સમજી પ્રયત્નપૂર્વ કે તેના પરિહાર કરવા જોઇએ. એક સંથારા સિવાય તકીયા કે તળાઈઓ કે જે સ્પર્શી સુખને અનુકૂળ હાય, તે કાઇવાર પણ માગવાની મરજી ન કરવી. રસરહિત, વિરસ અન્ન પાનાદિકથી પીડિત છતાં મધુર રસયુક્ત ભાજનમાં લેશ પણ ચિત્ત લગાડવું નહિ. બકુલ, માલતી, કમળની રમ્ય સુગંધમાં કે તે કરતાં વિપરીત દુધમાં ઘ્રાણે ંદ્રિયને ગાચર પ્રાપ્ત થતાં પણુ સમાનભાવ રાખવા. લેાચન તથા મનને આનંદ પમાડનાર એવા સુંદર રૂપ જોતાં કે તેથી વિપરીત કુરૂપ જોતાં પણ તેષ કે રાષ કદિ કરવા નહિ. વેણુ, વીણા તથા કિન્નરાના વિવિશ્વ સંગીત, તેમજ ખર કે મારના વિરસ શબ્દો સાંભળતાં પણ સમભાવ રાખવા. તના તાડન, હીલણા કરવામાં તત્પર એવા અજ્ઞ જનપર ચિરકાળના સબંધીની જેમ જરા પણ રાષ ન કરવા, જીતથી પ્રસિદ્ધિ પામતાં અને સમસ્ત લાકને આશ્ચર્યું પમાણ્યા છતાં તેમજ ગુણેાથી ગરિષ્ઠ છતાં મનમાં લેશ પણ માન—અભિમાન ન કરવુ, વિશ્વાસના વિનાશ કરનાર, સદ્ગતિના દ્વારને બંધ કરનાર તથા દુઃખ પમાડવામાં તત્પર એવી માયાના કુભાર્યાની જેમ સત્વર ત્યાગ કરવા, લેશ પણ છિદ્ર પામી છળ કરવામાં તત્પર એવા પાપી લાભરૂપ પિશાચને કદિ અવકાશ ન આપવા, શ્રેષ્ઠ છાયા, શુભ ફળ તથા મતિ રૂપ પક્ષીયુકત એવા પ્રવર શીલરૂપ વૃક્ષને ભાંગતા વનહસ્તીની જેમ દુષ્ટ મનના નિગ્રહ કરવા, સાવદ્યયેાગમાં તે અવશ્ય સત્ય જ ખેલવુ; પરંતુ જ્યાં જીવાને દુઃખ ઉપજવાના પ્રસંગ આવતા હાય, તેવા પ્રસંગે સત્ય ભાષણમાં પણ જીભને સ્ખલના પમાડવી, અર્થાત્ વચન ફેરવી નાખવું, તપ્ત લેાઢાના ગાળા સમાન પ્રમત્ત ચિત્ત અને દેહના વિવિધ વ્યાપાર કાને કલેશ ન પમાડે ? માટે દેહના નિગ્રહ કરવા, સત્તર પ્રકારે ચતિધમ જે અપ્રમત્તપણે નિત્ય આચરવા, તેથીજ એ દુષ્કર બતાવેલ છે. ગ્રીષ્મકાળમાં વ્યાકુળ થયા છતાં છત્ર કે ઉપાનહના ઉપયાગ ન કરવા અને શરીર—સત્કારના સથા ત્યાગ કરવા, કાનુષ્ઠાન છતાં શિરલેચ પ્રમુખના ત્યાગ ન કરવા, તેમજ ધાતુથી રગેલ વસ્ત્રની પણ કદિ પ્રાના ન કરવી. એ પ્રમાણે યતિધમ સબંધી સ મુખ્ય–વિધિની તમને વ્યાખ્યા કરી બતાવી. જો અખંડમાક્ષસુખને તમે વાંછતા હા, તા એ ધર્મને બરાબર આચરા. ”
૪