________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર,
એ રીતે સાંભળતાં મનમાં હર્ષ પામીને લોકે કહેવા લાગ્યા કે—“ હે ભગવન્! જે એવા પ્રકારનો ચારિત્રધર્મ છે, તે તમે છત્ર પ્રમુખ ઉપકરણ શા માટે રાખે છે ? શિરચાદિક બરાબર કેમ આચરતા નથી?”,
ત્યારે મરીચિ કહેવા લાગ્યા કે –“હે મહાનુભાવે ! તમે એવી આશંકા ન કરે કે “આ મુનિ કહે છે જુદું અને આચરણ અન્યથા કરે છે. કારણ કે મારી બુદ્ધિ સંસારને વશ છે, મેહરૂપ મહામલે મને જીતી લીધું છે, ઉડ્ડખલ કષાય રૂ૫ દુર્જનેથી હું ખલિત થયો છું, દુદત ઇંદ્રિયરૂપ ચોરોએ મારૂં પ્રશમ-ધન લુંટી લીધું છે, દુર્ગતિરૂપ રાક્ષસી મને સાદર જોઈ રહી છે, માટે મારા ગુણ–દેષનું અવલોકન તજ નીચ જને લાવેલ મહા મણિની જેમ, બેચરે આપેલ પરમ વિદ્યાની જેમ, માતંગે બતાવેલ ઈષ્ટ નગર ના માર્ગની જેમ અને રોગગ્રસ્ત વૈદ્ય દર્શાવેલ પરમ ઔષધની જેમ તમે સર્વથા , મુનિધર્મ સ્વીકારી કૃતાર્થ થાઓ.”
એ પ્રમાણે સાંભળતાં ભવવૈરાગ્ય પામી, પિતાની નિપુણબુદ્ધિથી પરમાર્થ જાણી, તૃણની જેમ પુત્ર, કલત્ર, મિત્ર અને ધનને તજી, જિન ધર્મમાં સ્થિર મન કરી, અનેક ઉગ્રભેગવાળા રાજન્ય ક્ષત્રિય પ્રમુખ અને શ્રમણ-દીક્ષા
સ્વીકારવાને તત્પર થયા. એટલે શિષ્યભાવે ઉપસ્થિત થયેલા તેમને જાણુ મરીચિએ પણ ભુવનના એક સ્વામી, સંસારરૂપ વૃક્ષને બાળવામાં દાવાનળ સમાન : તથા આઠ પ્રકારના પ્રવર પ્રાતિહાર્યોથી પ્રગટ ' પ્રભાવવાળા એવા ભગવત આદિનાથ પાસે મેકલ્યા એમ પ્રતિદિન સદ્ધર્મ-દેશનાથી લેકને પ્રતિબંધ પમાડતા, પિતાના દુશ્ચરિત્રને નિરંતર નિંદતા, શ્રમણ મહાત્માઓને પક્ષપાત કરતા, સુખ શીલતાથી મનમાં સ્વાર્થને ચિંતવતા અને પિતાની બુદ્ધિથી કલ્પિત પરિવ્રાજક-વેશને ધારણ કરતા મરીચિ ભગવંતની સાથે ગામ નગરાદિકમાં વિચરતા કાળ નિર્ગમન કરવા લાગ્યા.
હવે મહીતલ પર વિચરતા ભગવંત એક વખતે અષ્ટાપદ પર્વતપર સમેસર્યા એટલે પિતાના નાના ભાઈઓએ દીક્ષા લીધેલ સાંભળી ભરતચક્રીને ભારે શિક થયો. તેણે વિચાર કર્યો કે– ભેગ-
રાજ્ય આપતાં હજી પણ તેઓ વખતસર ગ્રહણ કરશે” એમ ધારી તે ભગવંત ઋષભસ્વામીને વંદન કરી, ભાઈઓને ભેગ સુખ માટે વિનંતિ કરવા લાગે. એટલે આ લેક સંબંધી સુખની અપેક્ષા ન કરનારા એવા તેમણે જણાવ્યું કે –“હે મહાયશ! દુઃખ સમૂહ આપવામાં કારણભૂત અને અંતરના ગુપ્ત શલ્ય તુલ્ય એવા ભેગોને પિતાની મેળે ત્યાગ કર્યા છતાં પાછા તેને સ્વીકાર કેમ કરીએ? પ્રેમ સંબંધ યુક્ત તરૂણીઓના શૃંગારથી તે ભોગો ભલે મનહર ભાસતા હોય; છતાં અમે તે તેની વાત સાંભળવાને પણ ઈચ્છતા નથી.”