________________
-
અષ્ટમ પ્રસ્તાવ-પ્રથમ અણુવતે હરિયમ કથા.
A
- હવે તે રાજપુત્રને વધ થયા પછી નગરનાં લોકો પરસ્પર, આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા કે-“હા! હા ! અરે ! ખરેખર રાજાએ આ કાર્ય કર્યું, કે જે રાજ્યને ભાર વહન કરવામાં સમર્થ પુત્ર હતાતેને પરમાર્થને વિચાર કર્યા વિના ખરાબ વચન સાંભળવાથી ઉત્પન્ન થયેલા ભયના વશથી એકદમ મારી નંખાવ્યા! બીજાનું કહેવું તે દૂર રહો, પરંતુ પોતે જ તથા પ્રકારના દુષ્ટ નિમિત્તાહિક જોયા હોય તે પણ કુશળ પુરુષે ગ્યાયેગ્યને વિચાર કરે છે. વળી બીજું એ કે-ગ્રહની પીડા, મરકી, દુષ્ટ નિમિત્ત, દુષ્ટ સ્વપ્ન, વિગેરે દોષના સમૂહ દેવેની પૂજા વિગેરે કરવાથી અવશ્ય શીધ્ર શાંત થઈ જાય છે, તેથી રાજાએ આ ધર્મમાર્ગ વિનાનું અત્યંત અનુચિત કાર્ય કર્યું છે, અથવા તે મિટાને મેટે મેહ ઉત્પન્ન થાય છે.”
- આ હકીક્ત રાજાએ કહ્યું પરંપરાએ સાંભળી. તે વખતે તેને અરતિ ઉત્પન્ન થઈ, પશ્ચાત્તાપ થયે, મેટો શેક વૃદ્ધિ પામે, રાજ્યચિંતા નાશ પામી અને આ પ્રમાણે તે વિચાર કરવા લાગે કે-“અહા ! મહાપાપી છું કે જે મેં આવા પ્રકારનું અકાર્ય કરતાં ધર્મને ગમ્યું નહીં, અપયશની અપેક્ષા કરી નહીં, પુરુષાર્થને અંગીકાર કર્યો નહીં, તથા ક્ષમાનું અવલંબન કર્યું નહા; તે શું હવે હું આ રાજ્યને ત્યાગ કરું? અગ્નિમાં પ્રવેશ કરું? અથવા વનમાં જઈ દીક્ષા ગ્રહણ કરું ? શું કરવાથી આ મારા પાપને મોક્ષ (નાશ) થાય?” આ પ્રમાણે રાજા વિચાર કરતો હતો તેવામાં પ્રતિહારે આવીને રાજાને વિનંતિ કરી કે-“હે દેવ ! દ્વારમાં નંદન નામના ઉદ્યાનના પાલકે (માળીઓ) આવ્યા છે અને તેઓ આપના દર્શનની ઈચ્છા કરે છે.” રાજાએ કહ્યું કે “તેમને શીઘ પ્રવેશ કરાવ.” આ પ્રમાણે તેના કહેવાથી તેણે તેઓને પ્રવેશ કરાવ્યું. તેઓ આવીને રાજાના પગમાં પડી વિજ્ઞપ્તિ કરવા લાગ્યા–“ હે દેવ! તમારા ઉઘાનમાં ભગવાન અરિષ્ટનેમિ સમવસર્યા (પધાર્યા છે, તેથી તેમના આગમનની વધામણી અમે તમને આપીએ છીએ.” તે સાંભળીને રાજાએ વિચાર્યું કે“હવે શેક કરવાથી સર્યું. કેવળજ્ઞાનવડે ત્રણ લેકના વ્યાપારને જાણનાર તે ભગવાનને યથાર્થ પણે પુત્રના વિનાશનું કારણ દુષ્ટ નિમિત્તને પૂછીને પછી ઉચિત હશે તેમ કરીશ.” એમ વિચારીને તે જિનેશ્વર પાસે ચાલે. અહીં તે અમાત્ય સર્વજ્ઞ ભગવાનનું આગમન જાણી “ હવે મારા કપટનો વિલાસ પ્રગટ થઈ જશે” એમ પિતાના દુશ્ચરિત્રની શંકા પામીને જાતિવંત અશ્વ ઉપર ચડીને જીવિતના ભયથી એકદમ નાશી ગયે. રાજા પણ ભગવાનની