________________
દ્વિતીય પ્રસ્તાવ-ત્રીજે ભવ.
- એ પ્રમાણે ગજ, અશ્વ પ્રમુખ રાજ્યાંગયુકત અને સંશય પડતાં દરેક વ્યવસ્થામાં, કુલાગારમાં, પરે૫કારના વિસંવાદમાં બધા લોકના પ્રશ્નનું નિરાકરણ કરતા એવા ભગવંતના નંદા અને સુમંગલા રાણી સાથે વિષયસુખ ભેગવતાં દિવસે વ્યતીત થવા લાગ્યા.
એકદા સુમંગલા દેવીએ ભરત અને બ્રાહ્મીને સાથે જન્મ આપે તથા સુનંદાએ બાહુબલ અને સુંદરીને સાથે જન્મ આપે. એમ કાળ વ્યતીત થતાં સુમંગલાએ બીજાં ઓગણપચાશ પુત્રયુગલો -જોડલાંને જન્મ આપે, તે ભરત પ્રમુખ કુમારે વૃદ્ધિ પામતાં સમસ્ત કળાઓમાં કુશળ થયા.
એમ સર્વ કળાઓ અને કુળ-વ્યવસ્થા બતાવી શુભ લેકવ્યવહાર પાળતાં વ્યાશી લાખપૂર્વ ગૃહસ્થ-પર્યાય અનુભવી, પરલોકના માર્ગને એગ્ય એવા 'ધર્મવ્યવહારથી રહિત અને સંસાર–પંકમાં નિમગ્ન થતા લેકેને જોઈ, હૃદયમાં અત્યંત કરૂણારસની બુદ્ધિ વૃદ્ધિ પામતાં તત્કાલ સિંહાસન ચલાયમાન થવાથી સારસ્વત પ્રમુખ કાંતિક દેવતાઓએ આવી સંસારવાસી પ્રભુને ધર્મ—રથ ચલાવવાની વિનંતિ કરતાં તરતજ ભેગપિપાસાથી નિવૃત્ત થઈ ભગવંતે ભરત પ્રમુખ પિતાના પુત્રોને બોલાવ્યા, અને તે સો પુત્રને રાજ્ય વહેંચી આપ્યું. પિતે પૃથ્વીના ભારને ત્યાગ કરી, એક વરસ સુધી સુવર્ણ–દાન વરસાવતાં દીન અને યાચકજનેને અત્યંત આનંદ પમા, ચિત્ર માસની કૃષ્ણ અષ્ટમીના દિવસે ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં પાછલા પહેરે કચ્છ અને મહાકછ પ્રમુખ કે જેમણે પિતાનું રાજ્ય પુત્રને આપી દીધું છે એવા ચાર હજાર મંડલેશ્વરે સહિત, દેવ, દાએ ઉપાડેલ, વિચિત્ર ચિત્રેથી શોભતી એવી સુદર્શના નામની શિબિકાપાલખીપર બિરાજમાન, પરમ વિભૂતિસહિત, સમસ્ત ઉદ્યાનની લહમીના લીલાવન સમાન ઉદ્યાનમાં કષ્ટપૂર્વક ઉત્કૃષ્ટ તપ કરનાર, સર્વા ગે ધારણ કરેલા અલંકારેને તજી, પિતે ચાર મુષ્ટિથી લેચ કરી, સિદ્ધ ભગવંતને નમસ્કાર કરી જેમણે સર્વસાવદ્ય યુગની વિરતિ સ્વીકારી. આ વખતે ચાર નિકાયના દેવે સહિત બત્રીશે ઈદ્ર સદ્ભાવયુકત, મહા અર્થ સહિત અને પ્રશસ્ત વાણીથી જેમની સ્તુતિ કરી રહ્યા છે તથા પાંચ ઈદ્વિરૂપ અને દમન કરનાર એવા ભગવંત સંસાર તજી શ્રમણ થયા.
તે વખતે ઇંદ્ર અંધપર સ્થાપન કરેલ વિશિષ્ટ દેવદૂષ્ય વસ્ત્રને વહન કરતા, કચ્છ, મહાકછ પ્રમુખ મુનિઓથી પરિવરેલા, સર્વસાવઘ ચગના સંગને તજી ત્રણ ગુણિયુકત, અપ્રતિબદ્ધ એવા ઋષભસ્વામી ત્યાંથી ગ્રામાનુગ્રામ વિહાર કરવા લાગ્યા. તે વખતે ધન, કંચનથી સમૃદ્ધ લોકો “ ભિક્ષા શું અને તેને ગ્રહણ કરનાર કેણ ? ” એમ જાણતા ન હતા; તેથી ભિક્ષા માટે બ્રમણ કરતા