________________
સપ્તમ પ્રસ્તાવ-અમરેન્દ્રની ઉત્પત્તિ-પૂર્વભવ.
૩૪૩
. ધનપતિ હતે. તે સ્વજનવગેરે સંમત, રાજાને વલ્લભ, પ્રજાવગને ચક્ષુભૂત
અને ધાર્મિક જનેના હૃદયરૂપ હોઈ ઉભય લેકને અવિરૂદ્ધ વ્યવહારથી કાલ નિર્ગમન કરતો. એકદા પાછલી રાતે સુખ-શધ્યામાં રહેલ અને નિદ્રાના અભાવે લોચન ઉઘડી જતાં તે ચિંતવવા લાગ્યું કે “અહો ! પૂર્વભવે મેં અવશ્ય દાન દીધું છે અને તપ આચર્યું છે કે જેના પ્રભાવે આ મનવાંછિત કાર્યની સિદ્ધિ થઈ છે, કારણ કે રાજ-સન્માન, ધન, ધાન્ય, ભંડાર અને પુત્રાદિકના પરિવારવડે હું પ્રતિદિવસ વૃદ્ધિ પામું છું. પ્રતિકૂલ લેકે પણ જોવા માત્રથી અનુકૂળ થઈ જાય છે અને નિવારણ કર્યા વિના પણ મારી બધી આપદાઓ પરાસ્ત થાય છે, તે પૂર્વ પુણ્યને અલ્પ ભાગ પણ જ્યાં સુધી હજી બાકી છે, ઉદ્યમ હજી થઈ શકે તેમ છે, લેકમાં જ્યાં સુધી સન્માન છે, રોગાદિકને પરાભવ નથી, જ્યાં સુધી શરદના વાદળા જેવી લક્ષ્મી વિદ્ય માન છે, જ્યાં સુધી જરા આવી નથી, પ્રિયજન સાથે વિરહ નથી, અદ્યાપિ
જ્યાં કુટુંબ આજ્ઞામાં છે ત્યાં સુધી ફરી પરભવમાં સુખ પમાડનાર ધર્મ સાધું; કારણ કે કારણે વિના કદાપિ કાર્યની ઉત્પત્તિ ન થાય. વળી મનુષ્યત્વ સાધારણ છતાં કેટલાક રાજ્ય કરે છે અને કેટલાક તેમની સેવા ઊઠાવે છે. એ ધર્માધર્મને પ્રભાવ છે, માટે પ્રભાત થતાં સ્વજન-વર્ગને ભજન કરાવી, પુત્રને ગૃહજાર સોંપીને હું તાપસ-દીક્ષા લઉં. ” એમ ચિંતવતાં સૂર્યોદય થયે, એટલે તેણે સ્વજન-વર્ગને નિમંત્રણ કરાવી, પરમ આદરથી જમાડીને તાંબૂલાદિકથી તેમને સત્કાર કર્યો. પછી અંજલિ જોડીને તેણે નિવેદન કર્યું કે- “હે સ્વજને ! તમે મારૂં વચન સાંભળો. હું હવે વિષયેથી વિરક્ત થયો છું, ગૃહ-વ્યવહારથી ' નિવૃત્ત થવા માગું છું અને પ્રિય પત્ની, પુત્ર, મિત્રાદિ પરિજન પરને સ્નેહ ક્ષીણ થયું છે, તે હવે દાણામા-પ્રવજ્યા સ્વીકારવાની મને અનુજ્ઞા આપ; અને લાંબે વખત અહીં રહેતાં મેં જે કાંઈ તમને પ્રતિકુળ આચર્યું હોય, તે અત્યારે ક્ષમા કરો. વળી પૂર્વે તમે મારા પર જેમ પક્ષપાત કરતા તેમ હવે મારા પુત્ર પર પણ રાખજે.” એમ સપ્રણય કહી, તેણે પુત્રને ગૃહજાર અને ગૃહને પરિવાર સેં, નિધાને બતાવ્યાં, સ્વજનોની ભલામણ કરી તેમ જ તે સમયે બીજું પણ જે કરવા લાયક હતું તે સર્વ કર્યું. પછી શુભ તિથિ મુહૂ વિષની જેમ ગૃહવાસને તજી, ચતુષ્પટ કાનું ભાજન લઈ તે પૂરણે દાણુમા તાપસ પ્રવજ્યા લીધી. તે દિવસથી સતત છઠ્ઠત અને આતાપના કરતાં તે આત્માને શેષવા લાગે. પારણાના દિવસે ભાજન લઇ, ઉંચા-નીચા - ઘરમાં મધ્યાહ્ન સમયે ભમતાં, ભાજનના પ્રથમ પુટમાં જે ભિક્ષા મળતી