________________
- સપ્તમ પ્રસ્તાવ-સંગમકને થયેલ પશ્ચાત્તાપ અને સ્વર્ગમાંથી ઇદ્ર દૂર કર્યો. ૩૩૭ મોસલિ, તેસલિ પ્રમુખ સંનિવેશમાં વિચરતા ભગવંતને તે અધમ દેવે જે ઉપસર્ગો કર્યા, તે અતિદુસહ અને કહી પણ ન શકાય તેટલા હતા, જેથી આ ચરિત્રમાં તે વિસ્તારીને બતાવ્યા નથી. કુશળ જનેએ પિતે સિદ્ધાંતથકી સમજી લેવા. . એ પ્રમાણે તેના ઉપસર્ગોથી પણ સ્વામી અવિચળ રહી બહુ કાળ ગામાદિકની બહાર વીતાવી, છ-માસિક પારણું કરવાની ઈચ્છાથી તેઓ વ્રજ ગામના ગોકુળમાં ગયા. ત્યાં તે દિવસે એરછ ચાલતે તેથી સર્વત્ર પાસ રંધાતું. ત્યારે ભગવંત પણ “સતત ઉપસર્ગ કરતાં સંગમકને છ મહિના થયા, એટલે હવે ઉપસર્ગ નહિ કરે, તે પરિશાંત થઈને વખતસર પોતાના સ્થાને ચાલ્યો ગયે હશે.” એમ ધારી શિક્ષા નિમિત્તે ગામમાં પેઠા. તે વખતે ભગવાન જે જે ઘરે જતા ત્યાં ત્યાં સંગમક આહાર-દેષ પ્રગટાવતે. એટલે પ્રભુએ અવધિ પ્રયું જતાં સંગમકને જે, જેથી અધવચ પાછા ફરીને સ્વામી પ્રતિમાએ રહ્યા. ત્યાં સંગમકે પણુ ભગવંતને જોયા કે- એના પરિણામ લગ્ન થયા છે કે નહિ ?” એમ ધારી, જેટલામાં ઉપયોગ કર્યો તેવામાં છકાયનું હિત ચિંતવતા “જિનેશ્વરને તેણે જોયા. તે વખતે ક્ષોભ પામીને તે ચિંતવવા લાગ્યો કે- જે છ મહિના અનેક પ્રકારના સતત ઉપસર્ગો કરતાં પણ ચલાયમાન ન થયા, તે લાંબા કાળે પણ ચલિત કરવાનું શક્ય નથી. અહો ! મારો પ્રયત્ન નિરર્થક થયે.સુરવિલાસમાં હું લાંબે કાળ ચૂક્ય. અરે ! પિતાનું સામર્થ્ય સમજ્યા વિના મેં પિતાના આત્માને કેમ નચાવ્યું ? એમ અનેક પ્રકારે પિતાની ચેષ્ટાને દૂષિત કરીને તે ભગવંતના પગે પડી, કહેવા લાગ્યું કે-“હે ભગવન્! મારી પ્રતિજ્ઞા લગ્ન થઈ પણ તમારી પ્રતિજ્ઞા તે અચળ જ છે. ઇંદ્રસભામાં મહાનુભાવ ઇંદ્ર સત્ય કહ્યું, પણ મેં બહુ ખોટું કર્યું કે તે વખતે તે વચન માન્યું નહિ. હવે વધારે કહેવાથી શું ? મારૂં પૂર્વ દુષ્કૃત તમે ક્ષમા કરે. હું હવે થાક (શાંત થયે) છું, તમને ઉપસર્ગ કરવાનો નથી; માટે ગામ, નગર પ્રમુખ વિશિષ્ટ સ્થાનમાં નિઃશંકપણે જાઓ અને ભિક્ષા નિમિત્તે ફરે. આમ શુધિત થઈ શા માટે કલેશ પામો છો?” ત્યારે પ્રભુએ કહ્યું કે-“હે સંગમક ! મારી ચિંતા મૂકી દે. અમે અવસરે પિતાના કાર્યમાં પ્રવર્તાશું.” એમ સાંભળી, પ્રભુને પરમ આદરથી પ્રણામ કરી, અતિ પાપના ભારથી આક્રાંત છતાં સંગમક વર્ગ ભણી ચાલ્યો.
એવામાં અહીં સૌધર્મ દેવલોકમાં તે વખતે સર્વ દેવ-દેવીઓ ઉદ્વિસ,