________________
ષષ્ટ પ્રસ્તાવ–સુરસેનના રત્નાવલી સાથે વિવાહ.
૩૦૧
એકદા રાજાની અનુજ્ઞા લઇ, રત્નાવલી સહિત કુમાર પેાતાના નગર ભણી ચાલ્યા, અને જતાં જતાં વચમાં વસતઋતુના સમય આવ્યે કે જેમાં મોન્મત્ત પ્રમદાના મનમાં મન્મથ પ્રગટ થયા, ક્રાયલના મધુર ધ્વનિથી પથિકાનાં હૃદય ત્રાસ પામ્યાં, પુષ્પ-મકરંદના પાનથી મસ્ત બનેલા મધુકરા ઝંકાર કરતાં, વિકસિત સહકાર-મંજરીની ધૂલીથી બધી દિશાએ વ્યાસ થતી, ક્રૂરઅક-કુસુમના આમેદથી મધુકરીઓ ખેંચાઇ આવતી, પામર-મૂખજના સેવનસુખથી વ`ચિત રહી પાલવ પામતા, લેાકેાથી ગવાતાં ગાયના સાથે મધુર વાજીત્રાના નિષિ સ'ભળાતા, વ્રુક્ષમ'ડપેામાં હાચકા બાંધેલ હતા, વળી જે વીતરાગની જેમ અતિમુક્તતાયુક્ત પક્ષે ભવ-કમમુક્ત, લક્ષ્મીનાથ-કૃષ્ણની જેમ ભ્રમર -શ્રેણિથી શ્યામ પક્ષે ભ્રમરસમાન શ્યામ, માનસરોવરની જેમ પાટલા(લ)–પુષ્પાવડે સુંદર પક્ષે હંસાવડે મનેાહર, તરૂણીજનની જેમ લોધ્ર, તિલક–વૃક્ષાથી શોભિત, પક્ષે સ્નિગ્ધ ચંદન-તિલકથી વિરાજિત, સુમુનિની જેમ અશાક-વૃક્ષયુક્ત પક્ષે શાક રહિત, તેમ જ જ્યાં ગ્રીષ્મના તાપથી તપ્ત થયેલા વનમર્હિષાનાં ચૂંથા ગિરિશિખરાની જેમ ખામાચીયાઓના પક્રમાં નિમગ્ન થતાં, જ્યાં વનવિભાગ કુટજ, શિલિધ, શિરીષાદિ વિવિધ પુષ્પોની સુગંધવડે રમણીય બની ગાંધીની દુકાનની જેમ શાલતા, પક્ષે પુષ્પા સમાન ગંધવડે રમણીય તથા કુસુમ-સમૂહ સાથે પ્રગટ થયેલા અને તત્કાલ ફુટેલ પથિકહૃદયના રૂધિરવડે જાણે લિપ્ત થયાં હાય તેવાં કેસુડાં પ્રફુલ્લિત ભાસતાં, વળી કોયલના કલરવરૂપ ગીત, ભ્રમર-ગુ ંજારવરૂપ વાદ્ય અને પવનપ્રેરિત વૃક્ષ-પલ્લવરૂપ માહુલતાવડે વન જાણે નૃત્ય કરતુ. હાય, તેમ જ યિતાના મુખકમળના સુવાસયુક્ત તથા મન્મથને સજીવન કરવામાં એક પરમ ઔષધિરસ સમાન એવી મદિરાને તરૂણજના ભારે હર્ષથી પીતા, તથા કમળ-કળીરૂપ દશન-દાંત, કુવલયરૂપ લેાચન અને હુંસના કલરવરૂપ શબ્દયુકત ઋતુલી કમળ-વદનવડે જાણે ગાયન કરતી હાય, વિષ-પુષ્પાની જેમ પ્રસરતા બકુલકુસુમાના ગંધ તે પ્રયિની વગને યાદ કરનાર એવા પથિકજનાને જાણે મૂર્છાિતચૈતન્ય રહિત બનાવતા અને વિકસિત શ્વેત પુષ્પાના ગુચ્છવડે વ્યાપ્ત એવા ઉંચા વૃક્ષા, તારાગણુથી વ્યાપ્ત આકાશ-લક્ષ્મીની તુલના કરતા હતા.
એ પ્રમાણે ગુણાભિરામ વસંતસમય આવતાં તે સુરસેન કુમાર, તત્કાલ દેશાંતરથી આવેલ વણિકજને ભેટ કરેલ પ્રવર અશ્વ પર આરૂઢ થઇ, અત્યંત ઉજવળ વેશ ધારણ કરી, પેાતાના પિરજન સહિત વનલક્ષ્મી-શાલા જોવાને