________________
૨૯૬
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
હવે અહીં રાતના બે પહેાર વીતતાં અવસર જાણી, તે વણિક યુવક વિવાહની સામગ્રી લઇ તે કુસુમાયુધના મંદિરમાં આત્મ્ય અને મં વચનથી કહેવા લાગ્યા કે હે કનકવતી ! આવ, હવે હું આવ્યો છું.' ત્યારે કેલિ કુતુહળથી તે નમ્ર સચિવ સ્ત્રી-ભાષામાં ગુપ્તપણે જવાબ આપી, તેની સન્મુખ આવ્યા એટલે ભયથી વ્યાકુળ ચિત્તે પરમાર્થ જાણ્યા વિના તેણે તેના કઠમાં કુસુમમાળા નાખી અને કંકણુ ખાંધીને તેનું પાણિગ્રહણ કર્યું . એવામાં કલકલાટ હસતાં નમઁસચિવે જણાવ્યું કે- અરે મહાનુભાવ ! શું તારી નગરીમાં એવા વ્યવહાર છે કે પુરૂષ પુરૂષની સાથે પરણે ? એ તે સર્વથા અશ્રુત અને અષ્ટ આશ્ચર્ય છે.' એમ કહેતાં તે વેગથી પલાયન કરી ગયા. ત્યાં વણિક - યુવક પણ વિલક્ષ બની વિચારવા લાગ્યા કે હું હતાશ હૃદય ! . તુ આવી વાંચનાને ચેાગ્ય છે કે ફૂડ કપટથી ભરેલ એવી રમણીએમાં હું પાપી ! તેં પ્રતીતિ કરી. શુ` એટલુ પણ તારા જાણવામાં નથી કે પેાતાની કુશળતાથી વિચિત્ર સ્વભાવની એ વામાએ બૃહસ્પતિને પણ તરત છેતરી લે છે ? તેમજ વળી પ્રણયપ્રધાન વચનેાથી એકની સાથે બહુ વાર્તાલાપ કરે છે અને ખીજા પર સાનંદ કટાક્ષ નાખે છે, એની સાથે મન લગાડી લાંબે વખત અત્યંત રમે છે અને બીજાને લીલાથી સ ંકેત આપે છે; માટે હે મૂઢ હૃદય ! વસ્તુ પરમાર્થને નિષ્ફળ સમજીને તું ખેદ ન કર. હવે યથાચિત સ્વકાર્યમાં તું સાવધાન થા ?' એમ આત્માને સ્વસ્થ કરી તે સ્વસ્થાને ગયા.
પછી તે નર્મસચિવ સૂર્યદય થતાં ચારૂદત્તને મળ્યો. એટલે તેના ખાડુમાં બાંધેલ કકણને જોતાં ચારૂદત્તે કહ્યું કે-‘ અરે ! આ તે તું નવપરિણીત જેવા દેખાય છે, માટે તારી ભાર્યાં તા ખતાવ !' તેણે જરા હસીને જણાવ્યુ− હું પ્રિય મિત્ર ! તારા પ્રસાદથી હું પાતે જ ભાર્યાં છું. ચારૂદત્તે કહ્યું- તે શી રીતે ? ’ ત્યારે તેણે બધા વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યા, જે સાંભળતાં પરમાર્થને જાણતી કનકવતી શરમ તજીને હસત્રા લાગી, તથા રૂપસ'પત્તિ જોઇને તે ચારૂદત્તમાં અતિ અનુરક્ત થઇ. એમ પરસ્પર ગાઢ પ્રેમમાં પડેલા તે શ`ખપુરમાં પહોંચ્યા અને પેાતાના મકાનમાં દાખલ થયા. ત્યાં ભારે સુખમાં લીન બનેલા તેમના દિવસે જવા લાગ્યા, પરંતુ તે પૂર્વની ભાર્યાં બહુ જ અયોગ્ય બકવાદ કરવા લાગી, જેથી કનકવતીએ તેને બહાર કઢાવી મૂકી. તે કારણથી તેણે ભાગાંતરાય-કમ બાંધ્યું. પછી અનુક્રમે મરણ પામતાં તે તિય`ચમાં ઉત્પન્ન થઇ અને ચારૂદત્ત પણ કનકવતીને પરણવા આવેલ વણિકને નિરાશ કરવાના પરિણામે નિખિડ ભાગાંતરાયરૂપ પાથેય-ભાતુ ઉપાર્જન કરતાં મરણ પછી તે