________________
પ્રથમ પ્રસ્તાવ.
૭
સમૂહથી વ્યાપ્ત, સુભટશ્રેણિની જેમ બાણાસન, પક્ષે અસન-વૃક્ષને ધારણ કરનાર એવી તે અટવીમાં નિયુકત પુરૂષે સરલ, લાંબા, વિશાળ, સુંદર અને ગોળ સ્કંધયુકત એવા વૃક્ષોને કાપવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે કાપતાં મધ્યાન્હ સમય થવા આવે અને ભેજનવેળા પણ થઈ. આ વખતે નયસાર ભજન કરવા તૈયાર થયો. તે વખતે કિંકરાએ વિચિત્ર રસપ્રધાન રઈ લાવીને તેની પાસે હાજર કરી. આ વખતે નયસારને વિચાર આવ્યો કે –“ જે અત્યારે સાર્થભ્રષ્ટ અથવા માર્ગને ન જાણનાર સુધાભિભૂત ભિક્ષુક કે શ્રમણસમુદાય અતિથિ તરીકે અહીં આવી જાય તે તેને કંઈક ભિક્ષા આપીને હું ભજન કરૂં ” એ પ્રમાણે સંકલ્પ કરી નયસાર કંઇક આગળ જઈને તરત ચોતરફ દિશાઓનું અવલે કન કર્યું. એવામાં સાર્થથી ભ્રષ્ટ થયેલા, બહુજ થાકી ગયેલા, સુધાપિપાસાથી આકુળ વ્યાકુળ બનેલા મધ્યાન્હ કાળે તપેલા સૂર્યના તાપથી ગળતા, પસીનાથી તરબલ તથા વૃક્ષના પતનથી થતા કડકડાટ અવાજ સાંભળતાં સાર્થના આવાસની આશંકા લાવતા એવા તપસ્વી મુનિવરો તે સ્થાને આવ્યા. એટલે અત્યંત હર્ષાવેશથી તેણે જોયા અને તરત જ તેમની સન્મુખ ગયે. ત્યાં પ્રણામ કરીને અત્યંત કરૂણરસથી ઓતપ્રેત થતા મનથી તેણે પૂછયું-“હે ભગવન્! કેમ વિજન પ્રદેશમાં આપ વિહાર કરે છે ? ”
- સાધુઓ બેલ્યા–“ હે ભદ્ર! પ્રથમ તે અમે સાથે સાથે નીકળ્યા, અને આહાર સમયે જેટલામાં આહારપાણી નિમિત્તે ગામમાં ગયા, તેવામાં સાથ ચાલ્યો ગયે. એટલે અમે પણ તરત સાથની પાછળ પાછળ ચાલ્યા અને આ મહાઅટીમાં આવી પહોંચ્યા. ”
- નયસાર બે —“ અહો નિ:કરૂણું ! અહો અધમાચાર ! અહે નરકનિવાસની અભિલાષા ! અહો ! વિશ્વાસઘાત ! અહા પાપની નીડરતા ! અહો તે સાર્થવાસીઓએ આજન્મ પોતાના કુળને કલંક લગાડયું !! અહા ! સાધુઓ પ્રત્યે પણ તેમણે કેટલી બધી નિર્દયતા વાપરી ? વળી કહ્યું છે કે “સાત પગલાં સામે જઈ રહેજ સ્તુતિ કરતાં પણ સજજને નેહને વધારતા રહે છે અને દયા રહિત મનવાળા દુર્જને તે આજન્મ-જન્મથી પ્રસંગમાં આવતાં પણ પિતાના અંતરમાં સ્નેહને અવકાશ આપતા નથી. વળી જે એમ કરવું હેત તે સાથની સાથે ચાલતી વખતે એ મહાનુભાવ સાધુઓને તે પાપીઓએ પ્રથમથી જ કેમ અટકાવ્યા નહિ? જો આવી ભયંકર અટવીમાં એમને સિંહાદિક ઉપદ્રવ કરે, તે અવશ્ય તે પાપાધર્મને નરકમાંજ સ્થાન મળે. અથવા તે પિતાના ધર્મને દૂષિત કરનાર એવી તે પાપીઓની કથા કરવાથી પણ શું ? હે મહાનુભાવો ! હવે તમે મારા આવાસમાં ચાલે અને અત્યારે મારાપર એટલે પ્રસાદ કરેશે.”