________________
૨૨૪
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
તે શરણાગતને જે કંઈ કરવાનું હોય તે કરો.” એમ કહી, અર્થે આપવા પૂર્વક તેઓ પુનઃ તેના પગે પડ્યા. આ તેમના કથનથી શૂલપાણિ વ્યંતર કંઈક શાંત થઈને કહેવા લાગે કે- જે એમ હોય, તે આ મૃત માણસનાં હાડકાં એકત્ર કરી, તેના પર રણઝણાટ કરતી કિંકિણું તથા વજ પટથી મને હર એવું પ્રવર મંદિર બનાવો અને તેમાં વૃષભ સહિત યક્ષ-પ્રતિમા સ્થાપન કરે, તેમજ પ્રતિદિન બલિ પુષ્પાદિથી તેની ચર્ચા કરે. એમ કરવાથી તમને જીવતા મૂકીશ. આ સિવાય બીજો ઉપાય નથી. એટલે “જેવી દેવની આજ્ઞા” એમ વિનયથી તેની આજ્ઞા માથે ચડાવી તેના કહ્યા પ્રમાણે ગામની નજીકમાં તેવું એક મંદિર કરાવ્યું અને તેમાં ઈદ્રશર્મા નામે પૂજારી રાખ્યો તથા ત્યાં ત્રણ કાળ આદરપૂર્વક પ્રેક્ષણક-નાટક કરવામાં આવતું. એમ અનેક મનુષ્યના અસ્થિને સંચય પુરવામાં આવેલ હોવાથી જતા-આવતા પથિક તથા અન્ય ગામના લેકેના પુછતાં તેનું અસ્થિગ્રામ એવું નામ ચાલુ થયું, અને સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ પામ્યું એ કારણથી તે અસ્થિગ્રામ કહેવાયું.
હવે તે વાણુવ્યંતરના મંદિરમાં, માર્ગના પરિશ્રમથી બાધા પામેલા પથિક, ભિક્ષુક કે કાર્પેટિક રાત્રે ત્યાં રહેતા તેમની પીઠ પર આરૂઢ થઈને શૂલપાણિ તેમને એક પગલું પણ આગળ ન ચાલી શકે તેટલે વખત ચલાવતે અને છેવટે કિલકિલ શબ્દ કરતાં તે કેટલાકને દડાની જેમ આકાશમાં ઉછાળી નીચે પડતાં તેમને તીક્ષણ ખડગવડે છેદી નાખતે, કેટલાકને પગે પકડીને વસ્ત્રની જેમ શિલાતલ પર પછાડતે, કેટલાકને ઘંટની જેમ દ્વારા તેરણે લટકાવતે અને કેટલાકને ખંડખંડ કરી સર્વ દિશામાં બલિની જેમ તે નાખી દેતે. એમ ભારે યાતના પમાડી તે પથિક જનેને વિનાશ કરતે. તેના ભયને લીધે ગામના લેકે દિવસે ત્યાં રહી રાત પહેલાં પોતાના ઘરે ચાલ્યા જતા તેમ ઇંદ્રશર્મા પૂજારી પણ ધૂપ, પ્રદીપ અને પૂજા કરીને દિવસ આથમ્યા પહેલાં નીકળી જતે.
એમ વખત જતાં એકદા ભગવાન શ્રી વર્ધમાનસ્વામી તાપસ-આશ્રમમાંથી આવતાં તે વ્યંતરને પ્રતિબંધ પમાડવાની ઈચ્છાથી તેમણે પૂજારીને કહ્યું કે-“અહો! અહીં અક્ષગૃહમાં અમે રહીએ?” તે બે-ગામ જાણે!” એવામાં ત્યાં એકઠા થયેલા ગામજનેને ભગવાને ત્યાં વાસ કરવા નિમિત્તે પૂછયું. એટલે અત્યંત સૌમ્ય અને રૂપ વિશિષ્ટ ભગવંતને જોઈ લેકેએં પણ જણાવ્યું કે –“હે દેવાયતમે અહીં રહી શકશે નહિ. ગામમાં