________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ સતાવીશમો ભવ.
પછી આયુકમ પૂર્ણ થતાં ત્યાંથી એવી આ જ જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં માહણ– બ્રાહ્મણકુંડ ગામને વિષે સમસ્ત વેદ-વિદ્યામાં વિચક્ષણ એવા કષભદત્ત બ્રાહ્મણની દેવાનંદા નામે ભાર્યાના ઉદરમાં તે નંદનને જીવ, કે જેણે મરીચિના ભવમાં કુળમદથી નીચ ગોત્ર-કર્મ ઉપાર્જન કર્યું હતું, તેના વેગે આષાઢ મહિનાની શુકલ છઠ્ઠના દિવસે હસ્તત્તર નક્ષત્રમાં તે પુત્રપણે અવતર્યા. એટલે તે રાત્રે સુખે સુતેલ દેવાનંદાએ ગજ, વૃષભપ્રમુખ ચૌદ મહાસ્વો જોયાં, જેથી પૂર્વે તેવા પ્રકારનાં સ્વપ્રો કદિ જોયેલ ન હોવાથી તે જોતાં ભારે હર્ષ પામતી તે ત્રાષભદત્ત પિતાના સ્વામી પાસે ગઈ અને ચોદે સ્વમો તેણે કહી સંભળાવ્યાં. ઋષભદત્તે તે બરાબર ચિંતવીને પત્નીને જણાવ્યું કે હે પ્રિયે ! એ સ્વપ્રોના પ્રભાવથી તને ધનલાભ, પાંચ પ્રકારના વિશિષ્ટ ભેગને લાભ તથા આરોગ્ય અવશ્ય પ્રાપ્ત થશે. વળી ત્ર શ્વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ અને અથર્વણુ એ ચારે વેદમાં વિચક્ષણ તથા જનપ્રસિદ્ધ એવા પુત્રરત્નને તું કંઈક નવ માસ અધિક થતાં જન્મ આપીશ” એ પ્રમાણે સાંભળતાં ભારે હર્ષ પામી, કુવિકલ્પ તજીને તે પિતાના આવાસમાં ગઈ અને સભ્યપ્રકારે ગર્ભને ધારણ કરવા લાગી. જે દિવસથી ચિંતામણિ સમાન જિનેશ્વર ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થયા, તે દિવસથી ત્રાષભદત્તના ઘરમાં હાથી, ઘેડા, રત્નપ્રમુખ સમાતા ન હતા. વળી સતત હામ કરતાં ઉછળતા ધૂમથી શ્યામ થયેલ આકાશને જતાં અકાળે પણ હંસને મહામેઘની આશંકા થઈ પદ્ધ.
હવે અહીં ભગવંતને ગર્ભમાં આવતાં ખ્યાશી દિવસ વ્યતીત થયા. ચાશીમાં દિવસે સૌધર્મ દેવકને સ્વામી ઈંદ્ર સૌધર્મા નામની સભામાં બેઠે, કે જે બત્રીસ લાખ વિમાને, ચોરાશી હજાર સામાનિક દે, પ્રધાન જેવા તેત્રીશ વ્યાયસ્વિંશક, ચાર લેકપાલ, આઠ અગ્રમહિષી, ત્રણ પર્ષદા, સાત સેના, સાત સેનાપતિ,
રાશી હજાર આત્મરક્ષક દેવે તેમજ અન્ય દેવ-દેવીઓનું સ્વામિત્વ ભેગવતે. અખલિત અને વિપુલ અવધિ જ્ઞાનવડે હસ્તકમળમાં રહેલા મુક્તાફળની જેમ આ જંબુદ્વીપને અવલેકતાં તેણે બ્રાહ્મણદયિતાની કુક્ષિમાં અવતરેલા ભગવંત ચરમ તીર્થપતિને જોયાં. એટલે આનંદથી જેના લેચન-કમળ વિકસિત થયાં છે, હર્ષવડે જેના શરીરે રેશમાં પ્રગટ્યા છે, ભારે પ્રમોદને લીધે જેના કડાં, કંકણ, બાજુબંધ, મુગટ, કુંડલાદિક આભૂષણ સ્વસ્થાનથી ચલાયમાન થયાં છે. એ ઇંદ્ર તત્કાલ સિંહાસન તજી, પાદપીઠથકી નીચે ઉતર્યો, અને પશ્ચરાગ મણિ, રિષ્ટ તથા પ્રવર વજરત્નના ખંડથી મઢેલ પાદુકા–મોજ મૂકી, સાંધા વિનાના એક વસ્ત્રનું ઉત્તરાસંગ કરી, લલાટ પર અંજલિ જેલ, સાત આઠ પગલાં તે તીર્થકરની અભિમુખ ગયે. પછી વામ જાનુ-ઢીંચણ જરા સંકેચી, દક્ષિણ જાનુ પૃથ્વી પર સ્થાપન કરી, ત્રણ વાર તેણે ધરણીતલ પર પોતાનું