________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ–પચીશમે-જીવીશમે ભવ.
એ પ્રમાણે સાંભળી સંયમને ભાવ થતાં મંદન રાજા ગુરૂને વિનંતી કરવા લાગ્ય–“હે ભગવન્! મહાતાપથી તપ્ત થયેલા પ્રાણીને તમે અમૃતની વૃષ્ટિ સમાન, ક્ષુધાતુરને શ્રેષ્ઠ ખાદ્યના ભંડારતુલ્ય, દર્ભાગ્ય-ચક્રથી આક્રાંત થયેલાને ચિંતામણિ સમાન, અંધકારથી દુરાલેક ગિરિગુફામાં ગયેલાને પ્રકાશ દીપકતુલ્ય, મહાસાગરમાં પડેલાને આધારદ્વીપ સમાન તથા વિકટ અટવીમાં ગોથા ખાતા જનને પ્રશસ્ત સાર્થવાહ સમાન એવા તમે મહાભાગ્યે મને પ્રાપ્ત થયા છે; તે હે પરમગુરૂ ! હે કરૂણા-કુળભૂષણ! આ પ્રવાહથી અનાદિ, અતિ ભયંકર, અપરિમિત મિથ્યાત્વરૂપ જળના સમૂહથી અગાધ, મોહરૂપ મહા-આવર્તાવડે દુસ્તર, નિરંતર પ્રગટ થતા જન્મ-મરણરૂપ કાલની શ્રેણિથી વ્યાસ, કષાયરૂપ કાદવથી ભરેલ, વિવિધ રીતે આવી પડતા રેગરૂપ નક્ર-જળ જંતુના સમુદાયથી આકુળ-સંપૂર્ણ, વિચાર-ગેચરમાં આવતા અજ્ઞાન-અંધકારથી ગહન, સ્વભાવે દુર્ગમ્ય, ભીષણ, વિપાકદારૂણ, નિર્ગુણ, કલેશ, આગ્રાસાદિ દુઃખ અને સંભના કારણરૂપ, કાયર જનેને સંગ્રામની જેમ ભયંકર તથા સર્વથા ચિંતવતાં પણ રોમાંચ પ્રગટાવનાર એવા ભવસમુદ્રથી, સુબદ્ધ, જ્ઞાન, દર્શનવિધિવડે જેના છિદ્રો આચ્છાદિત છે, સંવરરૂપ વજાપથી જે અત્યંત જડેલ છે, પરૂપ પવનના વેગથી જે વૈરાગ્ય–માગે સંલગ્ન છે, પરસમયરૂપ કલ્લોલ–તરંગથી જે અક્ષેભ્ય છે તથા અનેક શીલાંગરૂપ હજારે રત્નથી જે પરિપૂર્ણ છે એવા નિરવદ્ય સંયમરૂપ યાનપાત્રવડે તમે કર્ણધારસંચાલક બની મને સત્વર પાર ઉતારે, એમ હું ઈચ્છું છું.” એટલે આચાર્ય બોલ્યા–“હે મહારાજ ! હવે કંઈ પણ પ્રતિબંધ કરીશ નહિ.” પછી નંદન નરેંદ્ર પુત્રને રાજ્યભાર સોંપી, વ્યાધિની જેમ રાજલક્ષમી મૂકી, પંજરથકી પક્ષીની જેમ તે ગૃહવાસથકી નીકળ્યો અને પંચ સમિતિયુકત, ત્રિગુપ્તિ-ગુપ્ત, પરિષહીને જીતનાર, જિતેંદ્રિય તથા પાપને શમાવનાર એ શ્રમણ થયો. એટલે અનુક્રમે અગીયાર અંગ ભણું, કૃત કર્મો કે જે પૂર્વે આલેચેલાં નથી તેને ખપાવવા, કંઈ પણ ક્ષોભ પામ્યા વિના અને કાયર જનેને દુશ્મરણીય એવા ઘર મા ખમણ તપોવિધાનથી શરીરને શોભાવતાં અપ્રતિબદ્ધપણે તે વિચારવા લાગ્યા; તેમજ તીર્થંકરપણાના ખાસ કારણભૂત એવાં વીશ સ્થાનકોને તેઓ આ પ્રમાણે ભાવથી આરાધવા લાગ્યા - સર્વ જગતજીવના નિષ્કારણ બાંધવ સમાન, કષાયને જીતનાર તથા મોક્ષમાર્ગના સાર્થવાહ એવા જિનેશ્વરેની તે યથાર્થ વાણીથી સ્તુતિ કરતા; જરા અને મરણના ભય રહિત, અનંત, અક્ષય અને અચલ એવા મોક્ષને પ્રાપ્ત થયેલા પરમેશ્વર અને અખંડ સુખના ભેગી એવા સિદ્ધાત્માઓને નમસ્કાર કરતા; જ્ઞાન, ચારિત્ર અને દર્શનરૂપ મહાભાર ઉપાડવામાં સમર્થ એવા ચતુર્વિધ શ્રીસંઘને