________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ–નરસિંહ રાજાની કથા.
૧૫
આવે ? અથવા તો એ પણ ભલે આવે અને પિતાનું મનવાંછિત કરી લે, કે જેથી મારું સુત, દાયતાના વિરહ પ્રમુખ દુઃખ ઉચછેદ પામે. ' એવામાં ઘનઘોષ સમાન ગર્જના કરીને કુંજરે સુંઢવતી કુમારને તરતજ પોતાની પીઠ પર બેસારી દીધું. તે વખતે અવે હેકારવ કર્યો તથા એકદમ જયધ્વનિ થયો. એટલે સામંત-મંત્રીઓથી પરવારેલ કુમાર નગરમાં ગયો. નગરમાં ભારે આનંદ પ્રગટ્યો અને પૂર્વે તાબે ન થયેલા રાજાઓ પણ આવીને નમ્યા. એમ નરવિક્રમ કુમારે બધું રાજ્ય પિતાને સ્વાધીન કર્યું. ત્યાં હાથી, અ*, રત્ન-ભંડાર વિગેરે સમૃદ્ધિ નરસિંહ રાજાના જેવી જ તેને સંપન્ન થઈ, જેથી દેવલેકમાં ઇંદ્રની જેમ તે વિવિધ વિકાસ કરવા લાગે, પરંતુ એક સ્ત્રી વિરહ અને પુત્રને દીર્ઘ વિયેગ, નિરંતર તેને દુસહ લાગવાથી ભાંગેલા શલ્યની જેમ તેના હૃદયમાં ખટક્યા કરતું હતું.
એક દિવસે જયવર્ધન નગરની પાસેના ઉદ્યાનમાં અનેક શિવેએ પરવરેલા, સિંહની જેમ દુધર્ષ, સૂર્યની જેમ તમ-અજ્ઞાનતાને ટાળનાર, ચંદ્રની જેમ સૌમ્યતાયુક્ત, મંદરાચલની જેમ સ્થિર, જાત્ય સુવર્ણની જેમ કટી સહન કરનાર, અંતરાય રહિત, સંયમ-વ્રતને પ્રગટપણે ધારણ કરનાર, સમસ્ત પ્રાણીએની ઉપગપૂર્વક રક્ષા કરનાર, સમિતિથી મનના વેગને રોકનાર, સદા પ્રશાંત, છત્રીશ ગુણરૂપ મહામણિની રેહણાચલની ભૂમિતુલ્ય, બુદ્ધિના નિધાન, જાણે સાક્ષાત ધર્મના ભંડાર હય, જગતમાં એક દીપક સમાન, શિવમાર્ગના સાર્થ વાહતુલ્ય, કર્મરૂપ વૃક્ષને બાળવામાં અગ્નિતુલ્ય, મહાગવિ8 કંદર્પરૂપ સર્ષને વશ કરવામાં નાગદમણિ સમાન, સ્વસમય અને પરસમયરૂપ જળ-પ્રવાહના સિંધુ-સાગર સમાન, લેકના લેચનરૂપ, પિતપતાના વિષયમાં પ્રવર્તતી 'ઇંદ્રિયરૂપ કુરંગ-મૃગના એક પાલતુલ્ય, મિથ્યાત્વરૂપ જળથી ભરેલા ભવ-સમુતમાં પડતા પ્રાણીઓને એક નાવરૂપ, પંચવિધ આચારના મહાભારને ઉપાડવામાં સમર્થ, યતિધર્મ આચરવાને અસમર્થ બેને શ્રાવકધર્મમાં સ્થાપતા, તેમજ સમર્થ જનેને યતિધર્મમાં પ્રવર્તાવતા, સિદ્ધાંત પ્રસિદ્ધ ન્યાયથી અપૂવ અપૂર્વ જિનચૈત્યને વંદતા, ગ્રામાનુગ્રામ વિચરતા શ્રીસામંતભદ્રસૂરિ આવીને સમેસર્યા. એટલે નગરમાં પ્રસિદ્ધિ થઈ કે– અશેષ ગુણના નિધાનરૂપ આચાર્ય પધાર્યા છે. ” જેથી કેતૂહલ કે ભવ-નિર્વેદને લીધે, શંકા પુછવાના કારણે, બહુમાન કરવા, ધર્મશ્રવણના નિમિત્તે કે પિતા પોતાના મત-દર્શનના તત્ત્વને વિચાર કરવા અનેક મંત્રી, સામંત, શ્રેષ્ઠી, સેનાપતિ, સાર્થવાહ, દંડનાયક પ્રમુખ નગરજને આવીને તેમને પગે પડ્યા; અને પાસેની ભૂમિપર બેઠા. ત્યારે આ ચાર્ય મહારાજ પણ પૂર્વોપાજિત ભારે કર્મરૂપ અગ્નિ-જવાળાથી તપ્ત થયેલા પ્રાણીઓ પર કરૂણા-અમૃતની વૃષ્ટિ સમાન પોતાની દષ્ટિ ફેરવતા, તે મંદરા