________________
ચતુર્થાં પ્રસ્તાવ–નરસિંહ રાજાની કથા.
૭
વિદેશમાં ચાલ્યા ગયે અને તમે મારી ઉપેક્ષા કરા છે, એ અને સહન કરવાને હું સમ નથી. માટે હવે મહેરબાની કરીને રાજ્યની ચિંતા કરેા અને કઇરીતે પણ કુમારના પત્તા શેાધી કહાડા, અત્યારે રાષ કરવાના અવસર નથી.” એ પ્રમાણે રાજાના ગાઢ આગ્રહથી મ`ત્રીઆએ તે ખાખતના સ્વીકાર કર્યાં અને કુમારને શેાધવા નિમિત્તે અનુભવી અસવારા ચારે દિશાઓમાં દોડાવી મૂકયા. તેમણે સર્વોત્ર બહુ ખારીકાઈથી તપાસ કરતાં બધી દિશાઓના તમામ ભાગ જોઇ કહાડચા અને તેમાં કેટલાક દિવસા ગાળ્યા, છતાં કાર્યસિદ્ધિ ન થવાથી તેઓ પાછા ફર્યા અને મત્રિ સાથે સભામાં બેઠેલ રાજાને કુમાર પ્રાપ્ત ન થવાના વૃત્તાંત કહી સભળાવ્યેા, જે સાંભળતાં અત્યંત શાક પામતા રાજાને મંત્રીઓએ કહ્યું— હે દેવ ! હવે વિલાપ કે શેક કરવાથી શું? કરતલમાંથી નષ્ટ થયેલ ચિ ંતામણિ શુ કરી ફરી પામી શકાય ? અત્યંત અન્યાયરૂપ દંડથી તાડન પામેલ રાજ્યલક્ષ્મી શું ફ્રી રાજમંદિરમાં આવીને વસે? તેમ અકારણવિના કારણે અત્યંત અપમાન પામેલ સત્પુરૂષ શુ પાછા ફરે ખરા?” રાજાએ જણાવ્યું— જો પ્રથમથો જ તમે તેને અટકાવી રાખ્યા હૈાત તા બહુ સારૂં થાત. ’મંત્રીઓ માલ્યા— જો આદિમાં તમે તેના પર કેપાયમાન થયા હાત તા તે કરતાં પણ વધારે સારૂં થાત; કારણકે કાર્યના વિનાશ થતાં જે કુશળ મતિ વિસ્તાર પામે, તે જો પ્રથમ વિકાસ પામે, તેા હૈ દેવ ! શુ' સિદ્ધ ન થાય ? તેજ પુરૂષો ધન્ય છે કે જેઓ પેાતાની બુદ્ધિના વિભવથી વસ્તુ અને તેનુ' સ્વરૂપ જાણી લઈને પ્રથમથી જ સ`ના સુખની જેમ સુગૃહીત -ખરાખર પકડી રાખે છે. ' રાજા બાલ્યા—‘એ તમારૂં કથન સત્ય છે, પરંતુ અહા ! તે માત્ર પેાતાની વધૂ સહિત ચાન–વાહન વિના દૂર ૫થે કેમ ચાલી શકશે ? ’ મંત્રીઓએ કહ્યું— હે દેવ ! જેણે આ વિઘટના કરી, તે જૈવ પાતે કુમારને સત્વર ક્રૂ પણ લઇ જશે.' એ પ્રમાણે લાંખા વખત સંતાપ પામી, ફરીને પણ કુમારની પ્રવૃત્તિ—ખખર જાણવા માટે ચર-પુરૂષોને મેાકલી, મંત્રીએ પેાતપોતાના સ્થાનેં ગયા અને રાજા પણ પુત્ર-વિરહની વેદનાથી વ્યાકુળ થયેલ ચંપકમાળા રાણીને શાંત કરવા અંતઃપુરમાં ગયા.
.
એવામાં અહીં કુમાર અનુક્રમે આગળ ચાલતાં, લાંબે વખલ કમલ-વનમાં વિહાર કરવાથી ઉદ્વિગ્ન થયેલ લક્ષ્મીદેવી પર સંતુષ્ટ થયેલ પ્રજાપતિએ તેના નિવાસ નિમિત્તે રચેલ, નાના પ્રકારના કામળ વૃક્ષેાથી જ્યાં સૂ*-કિરણાના પ્રચાર અટકી પડયા છે તથા અનેક કાચ્ચાધિપતિ લેાકેાથી ભરપૂર એવા સ્યંદનપુર અંદરમાં પહાંચ્યા. ત્યાં ઉંચ કે નીચ ગૃહના અંતરને ન જાણતા કુમાર, ગાપુર મુખ્ય દ્વાર પાસે આવેલ પાટલ નામના એક માલાકાર–માળીના ઘરમાં પેઠા, એટલે તેને જોતાં વિશિષ્ઠ આકૃતિથી પાટલે જાણી લીધું કે—આ