________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
હવે અહીં નરિસંહ રાજા પણ જાણે ત્રિભુવનની રાજલક્ષ્મી પામ્યા હાય, જાણે સમસ્ત સુકૃતના સંચય પ્રાપ્ત થયેા હાય, તથા સમસ્ત પ્રશસ્ત તીર્થાંના દંનથી જાણે પવિત્ર થયેા હાય તેમ પેાતાના આત્માને માનતા, હાથમાં ખડ્ગ-રત્ન ધારણ કરી તે પેાતાના ભવનમાં ગયા. ત્યાં સુખ–શય્યામાં સુતાં ક્ષણભર તેને નિદ્રા આવી. એવામાં પ્રભાત થતાં રણઝણાટ કરતા મણિ-નૂપુરના અવાજ પાછળ લાગેલા ચક્રવાક પક્ષીઓના ચક્રમણ-ગમનને સ્ખલિત કરનાર, અનાદરપૂર્વક સ્વસ્થાને પહેરેલાં વિશિષ્ઠ કાંચળી, કલાપ-ક’ઠાભરણુ પ્રમુખ અલકારથી વિરાજમાન તથા હષ્ટપૂર્ણાંક દોડી આવેલ કુબ્જા, વામની, પુલિંદી પ્રમુખ દાસીએથી પરવરેલ એવી ચ'પકમાલા રાણી ત્યાં દાખલ થઈ. એટલે નિદ્રાના ચેાગે જેના સવ અંગેાપાંગ સ્હેજ શમ્યાથકી વિમુક્ત થયેલાં જોઇને રાણી કહેવા લાગી. અહા ! જાણે પુત્રને પરણાવી દીધેલ હાય, શત્રુઓને પ્રશસ્ત કરી નાખ્યા હાય, દ્રવ્ય અખૂટ વધારી મૂકેલ હોય અથવા જાણે સ શાસ્ત્રો પઢી લીધેલ ડાય તેમ નરનાથ નિશ્ચિંત થઈને સુતા છે. ’ એવામાં ક્ષણાંતરે પ્રાભાતિક મંગલ-વાઘા વાગતાં અને ચાતરમ્ પ્રકાશ પ્રસરતાં એક માગધ મેલ્યા કે— હે દેવ ! વિષમ છતાં દોષ-દોષા-રાત્રિરૂપ સમુદ્રને આળ ંગી, દોષાકર-અજ્ઞાનતાને ગંજી, પેાતાના વી-ખળથી ગાત્ર પ્રકાશમાં લાવી, વિકટ મા—શ્મશાનાદિ સ્થાને ફરી આવી, અંગેાદ્ભૂત મોટા તેજ-બળવડે દિશાઓને પૂરી દઇ, તમારી જેમ સૂ શાભાયમાન ઉત્ક્રય-લક્ષ્મીને પામે છે. એમ સાંભળતાં રાજા જાગૃત થઈને ચિતવવા લાગ્યા કે— અહા ! યથાસ્થિત વસ્તુ–સ્વરૂપને તાવનાર જાણે સસ્વતીનુ વચન હાય તેવુ' એ માગષ કેવુ મધુર ખેલ્યા ? ' એમ વારંવાર વિચારતાં રાજા શય્યાથકી ઉઠયેા. એવામાં હથી વિકાસ પામતાં નયન-કમળયુકત ચંપકમાલા રાણી તેના જોવામાં આવતાં રાજાએ તેને આવવાનું પ્રચેાજન પૂછ્યું, એટલે તે ખેલી—‹ હૈ દેવ ! આજે આવતાં રાત્રિ અધ પ્રહર બાકી રહી, ત્યારે સુખે સુતેલી મે' સ્વપ્નમાં એકદમ મુખે પ્રવેશ કરતા, મણિ-રત્નની માળાથી અલંકૃત, પવનને લીધે ઉડતા અંચલથી અભિરામ, સ્ફટિકમય તથા પ્ીણુ સમાન ઉજવળ દંડથી સુશેાભિત, તેમજ ઉપમા રહિત એવા મહાધ્વજ ોયા. એવું પૂર્વે કદિ ન જોયેલ સ્વપ્ન જોઈ, જાગૃત થતાં હું રવપ્નનું શુભાશુભ ફળ જાણવા માટે તમારી પાસે આવી; માટે આપ એનું ફળ કડા, ' રાજાએ કહ્યું—‹ હું દેવી ! તે' વિશિષ્ઠ સ્વપ્ન જોયું, જેથી તને અવશ્ય, ચાર સમુદ્રરૂપ મેખલાયુકત મહી-મહિલાના પતિ અને કુળમાં ધ્વજતુલ્ય એવા પુત્રના લાભ થશે. ' એટલે ‘ હે દેવ ! તમે જે કહેા છે, તે સત્ય જ છે” એમ સ્વીકારી રાણીએ પેાતાના ઉત્તરીય વસ્ત્રમાં મજબૂત શકુનગ્રંથિ—ગાંઠ બાંધી લીધી, અને ક્ષણવાર પરસ્પર આલાપ ફરી, તે પેાતાના
7
૧૩૧