________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ-નરસિંહ રાજાની કથા. • નિવેદન કર્યો. ત્યારે ઘેરશિવે જણાવ્યું--“ આટલામાત્રથી શું તમે આમ
ખેદ પામે છો? હું અકાળે પણ વિના વિલંબે એ કામ સાધી આપીશ.” રાજાએ કહ્યું– જે એમ બને, તે આપની મારાપર મેટી મહેરબાની ! પરંતુ એ બાબતમાં ઉપાય છે લે?” ઘેરશિવે જણાવ્યું. તે હું તમને એકાંતમાં કહીશ.” એવામાં રાજાએ કુવલયના દળ સમાન પિતાની દષ્ટિ મંત્રીઓ પ્રત્યે નાખી જેથી ઇગિતાકારમાં કુશળ એવા મંત્રીઓ રાજા પાસેથી હળવે હળવે ઉઠયા અને ત્યાં શૂન્યતા થઈ રહી. પછી ઘેરશિવે કહ્યું- હે મહારાજ ! કૃષ્ણ ચતુર્દશીની રાતે મારે બહુ પુષ્પ, ફળ, ધૂપ અને બળિરૂપ ભયથી તમારી સાથે મહામસાણમાં ભગવાન્ અગ્નિદેવને તૃપ્ત કરી છે ” રાજાએ વિચાર કર્યો કે મારે પુષ્પાદિકથી હતાશનને તૃપ્ત શી રીતે કરે ? એ તે અપશષ્ટ લાગે છે, અથવા તો ઋષિઓનાં વચનમાં કંઈ સારે અભિપ્રાય રહેલો હોય છે, તેમાં વિસંબંધ-અસંબંધ કે લક્ષણનું દૂષણ હોતું નથી એવામાં તેણે જણાવ્યું કે-“હે ભપાલ ! તમે શુન્યવત કેમ જણાઓ છે?” રાજા બેભે–“તમે એવી આશંકા ન કરે. જે પ્રમાણે કરવાનું છે તે જણાવે.” તાપસે કહ્યું-“પછી તે ભગવાન હુતાશન ઉદ્ભટરૂપે પ્રગટ થતાં, પ્રચંડ જવાળા સમૂહથી આકાશને પૂરનાર તે કલ્પવૃક્ષની જેમ તને વાંછિત ફળ આપશે.” રાજાએ કહ્યું--જે એમ હોય તે હું ચતુર્દશીની રાતે અવશ્ય આવીશ. એ કામ અવશ્ય સાધવાનું છે.” એમ રાજાએ તેમ કરવાનું સ્વીકાર્યું. પછી પુષ્પ, તાંબૂલના દાનથી સત્કારતાં તે ઘેરશિવ પિતાના સ્થાને ગયે. અહીં રાજા દેવતાના ચરણ-કમળની પૂજા આચરતાં તેમજ અશ્વદમનાદિ વિવિધ વિનાદમાં પ્રતિક્ષણે આનંદ પામતે દિવસે ગાળવા લાગ્યો. એમ કરતાં અનુક્રમે કૃષ્ણ ચતુદશી આવી, એટલે રાજાએ મંત્રીઓને બોલાવીને ખાનગી વાત કહી સંભલાવી, અને પૂછ્યું કે--“હવે અત્યારે શું કરવાનું છે?” મંત્રીઓ બેલ્યા
હે દેવ ! કિંપાકના ફળની જેમ કેટલાંક કાર્યો શરૂઆતમાં સારાં અને પરિણામે દુઃખદાયક નીવડે છે અને કેટલાંક પરિણામે સુખકારી એમ બંને પ્રકારનાં દેખાય છે. અર્થ-કાર્યને સંશય પણ પ્રવૃત્તિના હેતુરૂપ હોવાથી તેને નિર્દેશ 'કરેલ છે, તેમ છતાં વિશ્વાસ તજ્યા વિના સર્વથા ઉદ્યમ ચાલુ રાખ.” એમ કહેતા મંત્રીઓને પુષ્પ, તાંબૂલના દાનપૂર્વક સન્માન આપીને રાજાએ સ્વસ્થાને વિદાય કર્યો. પછી રાત્રિસમય થતાં પિતે વેશ-પરાવર્ત કરી, પીઠ-મઈક પ્રમુખ પરિજનને રજા આપી, સમગ્ર બળિ, ફળ, ફુલ પ્રમુખ સાધન લઈ હાથમાં તીક્ષણ તરવાર ધારણ કરી, ઘરશિવ સહિત, અંગરક્ષકથી અલક્ષિત, દાસ, એટ, શાહુકાર પ્રમુખ ન જાણે તેમ, અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ અનેક કનેથી