Page Text
________________
ઉલ્લાધરાવે : એક અધ્યયન
- તત્ર ક્ષત્રવટ જ થતું નિસિથાનિં | सज्जाः सम्प्रति बाहवो भवत हे ! लब्धक्षणो रावणः ॥५-९२२५
આમ અં. પના આરંભે રજૂ થયેલે યુયુત્સુ રાવણને ગર્વ અને ઉત્સાહ યુદ્ધની ભૂમિકા સર્જાવાની શરૂઆત કરે છે (પૃ. ૬૪).
- સીતાની આગળ રાવણ પિતાના બળ-પરાક્રમની બડાઈ મારે છે તે ગોંક્તિમાં વીરરસને વિભાવ છે (૫/૨૬). સંભ્રાત જટાયુ પટાક્ષેપથી એકદમ પ્રવેશ કરે છે, પહેલાં સીતા પ્રત્યે ગક્તિથી અને રાવણ પ્રત્યે અવજ્ઞા તથા તે છડાઈથી તે બોલે છે. રાવણ અવજ્ઞાપૂર્વક અટ્ટહાસ્ય કરીને જટાયુને પડકારે છે ત્યારે જટાયુ પણ રાવણને વીરતાપૂર્વક સામનો કરે છે. તે વખતે તે કેટલા ઉત્સાહ અને વેગપૂર્વક તેને સ્વક્તવ્યનું ભાન કરાવે છે તે ઉક્તિઓમાં યશ, “તવિનિશ એટલે કે યશ તથા યુદ્ધની યોગ્યતાને ધર્મ સૂચવાયે છે. જટાયુની ઉક્તિઓથી ઉશ્કેરાયેલે રાવણ પિતાના ચંદ્રહાસ ખડ્ઝને ઉદ્દેશીને જે ઉક્તિ બોલે છે (૫૩૩) તેમાં વીરરસને અનુરૂપ બલ” (શારીરિક) અને પરાક્રમનું નિરૂપણ થયું છે. જટાયુ ઘવાયેલે હોવા છતાં તેને સામને કરવાનું ચાલુ રાખે છે અને આપપૂર્વક તેને ધમકી આપે છે ત્યારે રાવણ તલવાર ખેંચીને જટાયુ તરફ ધસે છે.ત્યાદિ. આમ રાવણજટાયુના સંવાદમાં તેમને અભિનય, વિભા તથા સંચારી ભાવ અને નાટય સૂચનાઓને લીધે આરટી વૃત્તિનું વાતાવરણ ઉત્પન્ન થાય છે અને પરિણામે વીરરસ રંગમંચ પર મુખ્યત્વે અનુભવાય છે.
ઘવાયેલા, લેહીથી ખરડાયેલા જટાયુને દૂરથી જોતાં જ લક્ષ્મણને તે સીતાને ભક્ષક લાગે છે. તેને જોઈને જ “ગૃધ્રાધમ !” સંબોધીને લક્ષ્મણ સંભ્રમપૂર્વક ધનુષ્યની પણછ ચડાવવા જાય છે ત્યારે જટાયુ ઊભે થઈને પિશાચપાસન' ગર્જના કરીને તેને પડકારવા જાય છે, પણ તે ઘવાયેલું હોવાથી પડી જાય છે. આમ લક્ષ્મણજટાયુને સંવાદ આરટી વૃત્તિમાં નિરૂપાયે હોવાથી યુદ્ધના ઉત્સાહનું વાતાવરણ સરસ રીતે સજે છે (અં. ૫).
રામ-રાવણના પક્ષના મુખ્ય મુખ્ય સુભટને યુદ્ધ કરવાને ઉત્સાહ, તેમનાં વીરતાપૂણ પરાક્રમોનું વર્ણન, કયે સુભટ કેની સાથે યુદ્ધ કરવા માટે લાલાયિત
| SR No. | 005744 |
| Book Title | Ullaghraghav Ek Adhyayan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vibhuti V Bhatt |
| Publisher | Vibhuti V Bhatt |
| Publication Year | 1989 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |