Page Text
________________
નાટક તરીકે “ઉલાઘરાઘવ
૪૫
બીજા અંકમાં આવનાર બાબતોને સાંકળી લેવામાં આવી છે. આ વિષ્ક ભકમાં વિનયંધર અને નંદિભદ્રની સંસ્કૃત વાતચીત દ્વારા નીચેની વિગતનું સૂચન થયું છે?
(૧) દશરથ રાજાએ રામના પરશુરામ-વિજય નિમિત્તે અયોધ્યા નગરીને ઉત્સવ ઊજવવાની કરેલી આજ્ઞા. (૨) રાજાએ વસિષ્ઠને બોલાવવા માટે મે કેલેલે દૂત. (૩) રામના પ્રતિકૂલ ભાવિના નિવારણ માટે વસિષ્ઠ પિતાની અનુપસ્થિતિ ન રાખતાં, પિતાના જાનૂકર્ણય નામના શિષ્યને રાજા પાસે મોકલ્યો છે. (૪) ભરતનું મોસાળ જવું, તેથી ખિનઉદયા કેકેયી પાસે તેના મને વિદાથે રામનું જવું. (૫) રામને પિતાને મને વિનદ માટે લીલો ઘાનમાં પ્રવેશ. (૬) પુત્ર રામને રાજ્યભાર સોંપીને મુક્ત થઈ જવાની રાજાની મહેચ્છા. આ છેલ્લી બે બાબતે અગામી અંકમાં આવવાની વસ્તુનું સૂચન કરે છે.
આમ આ વિષ્ક ભકમાં બે દરબારી કર્મચારીઓની સંસ્કૃત ભાષામાં વાતચીત થતી હોવાથી અને તે બંને મધ્યમ પાત્રો હેવાથી તેને શાસ્ત્રીય રીતે શુદ્ધ વિધ્વંભક કહી શકાય.
છઠ્ઠા અંકને વિષ્ણભકઃ બીજા અંકના વિખંભકની જેમ કાઉંટિક અને વૃકમુખ નામના બે રાજદ્વારી કર્મચારીઓના સંસ્કૃત સંવાદમાં જ છે તેથી તે “શુદ્ધ વિધ્વંભક છે. પાંચમા અંકના અંત પછીના અને છઠ્ઠા અંકમાં આવનારા પ્રસંગે તથા કથાનકના નિરૂપણની સાથે મેળ બેસાડવાની યોજના આ વિષ્કભકમાં થઈ છે. (આમ પૂર્વોત્તરવતી બે અંકના વચગાળાના સમય દરમ્યાન બનેલા બનાવનું નિરૂપણ કે સૂચન કરીને મુખ્ય અંકમાં આવનારી વસ્તુનું અનુસંધાન કરવામાં આવ્યું છે.) તેમના સંસ્કૃત સંવાદ દ્વારા (1) સુગ્રીવને કુંભકર્ણ બેભાન કરીને લંકામાં ઉપાડી ગયેલે, તે ત્યાંથી નાસી છૂટીને રામપક્ષે પાછો જતો રહ્યો છે. (૨) હનુમાને સમુદ્ર પરથી અવરજવર કરીને રામ-સીતાનાં પરસ્પર અભિજ્ઞાનેની લેવડદેવડથી તેઓનાં જીવન ટકાવી રાખ્યાં, (૩) વિભીષણ પિતાના મોટાભાઈ રાવણથી અપમાનિત થઈને રામપક્ષે ગયો છે અને રામે તે શરણાગતને સ્વીકાર કર્યો છે. (૪) રાવણે શુક-સારણ નામના મંત્રીઓને વાનરવેશે રામસન્યની ભાળ કાઢવા મોકલેલા. તેઓ રામની સહાનુભૂતિથી પિતાનાં કાર્ય પતાવીને અને લક્ષમણુ–સુગ્રીવને સંદેશ લઈને પિતાના સ્વામી રાવણ પાસે પાછા જવા નીકળ્યા છે. એમાંથી છેલી વાતની સાથે મુખ્ય અંકના દશ્ય સાથેનું અનુસંધાન જાળવ્યું છે. શક રાવણને સંદેશો કહેવા ગયું છે અને શુકના પાછા ફરતી
| SR No. | 005744 |
| Book Title | Ullaghraghav Ek Adhyayan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vibhuti V Bhatt |
| Publisher | Vibhuti V Bhatt |
| Publication Year | 1989 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |