________________
દાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ संयोज्य स्थूलतां यान्ति व्योमादीनि यथाक्रमम् । ममुख्य पंचीकरणस्याप्रामाण्यं न शंक्यताम् ॥ ४०१॥ उपलक्षणमस्यापि तत्त्रिवृत्करणश्रुतिः।
આકાશ વગેરે ભૂતેમાંના પ્રત્યેક ભૂતને સરખા બે બે ભાગે કરવું; પછી તેના પ્રથમ અર્ધ ભાગને છોડી દઈ બીજા અર્ધભાગના ચાર ચાર ભાગ કરવા; તે ચાર ચાર ભાગમાંથી એક એક ભાગને પોતપોતાના અર્ધા ભાગ સિવાયના પ્રથમ જુદા રાખી મૂકેલા એક એક અર્ધા ભાગમાં અનુક્રમે ઉમેરવા. આમ કરવાથી આકાશાદિ પાંચે ભૂતના તે પાંચ પાંચ ભાગે બને છે; અને પિતપોતાના અર્ધા ભાગ સિવાયના બીજા (ચાર ભૂતના) ચાર ભાગે પિતાને જે મળ્યા હોય છે, તેઓ સાથે જોડાઈને અનુક્રમે તે આકાશાદિ ભૂત શૂલપણાને પામે છે (આનું નામ પંચીકરણ કહેવાય છે.) આ પંચીકરણ પ્રામાણિક નથી એમ શંકા ન કરવી; કારણ કે ત્રિવૃત્કરણની પ્રસિદ્ધ શ્રુતિ આ પંચીકરણને જ જણાવે છે. ૩૯૮-૪૦૧
पंचानामपि भूतानां श्रूयतेऽन्यत्र संभवः ॥ ४०२॥ ततः प्रामाणिकं पंचीकरणं मन्यतां धुधैः । प्रत्यक्षादिविरोधः स्यादन्यथा क्रियते यदि ॥ ४०३॥
વળી (આ રીતે પંચીકૃત બનેલાં) પાંચે ભૂતની ઉત્પત્તિ બીજી ક્ષતિઓમાં પણ સંભળાય છે, તેથી વિદ્વાનેએ આ પંચીકરણને પ્રામાણિક જ માનવું; અને આ જે બીજી રીતે કરવામાં આવે, તે પ્રત્યક્ષ આદિ પ્રમાણ સાથે પણ વિરોધ આવે, ૪૦૨,૪૦૩
माकाशवाय्वोधर्मस्तु वह्नयादावुपलभ्यते । થઇ તથા વાચાર્મ ફિરે છ છા તડકામાગિતિ રદિરિલ લિંચતા खांशष्याप्तिक्ष खव्याप्तिर्विद्यते पावकादिषु ॥४०५॥
