________________
સવવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ वायुनोचालितो वृक्षो नानारूपेण चेष्टते। . तस्मिन्विनिधले सोऽपि निश्चलः स्याधथा तथा ॥ ३८३ ।। प्राणकर्मेन्द्रियैर्देहः प्रेर्यमाणः प्रवर्तते। .. नानाक्रियासु सर्वत्र विहिताविहितादिषु ॥ ३८४ ॥
જેમ વાયુએ ડોલાવેલું ઝાડ અનેક બાજુ ડેલે છે, પણ એ વાય જે સ્થિર હોય છે તે ઝાડ પણ સ્થિર જ હોય છે, તેમ પ્રાણ અને કમેંદ્રિય પ્રેરણું કરે ત્યારે જ શરીર, શાસ્ત્ર કહેલી અને નહિ કહેલી અનેક જાતની સર્વ ક્રિયાઓમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે. ૩૮૩,૩૮૪
સમષ્ટિ લિંગશરીર હિરણ્યગર્ભ, સૂત્રાત્મા અથવા પ્રાણ कोशत्रयं मिलित्वैतवपुः स्यात्सूक्ष्ममात्मनः । मतिसूक्ष्मतया लीनस्थात्मनो गमकत्वतः ॥ ३८५॥ लिंगमित्युच्यते स्थूलापेक्षया सूक्ष्ममिष्यते। सर्व लिंगवपुतिमेकधीविषयत्वतः ।। ३८६ ॥ समष्टिः स्यात्तरुगणः सामान्येन वनं यथा। एतत्समष्टयुपहितं चैतन्यं सफलं जगुः ॥ ३८७ ।। हिरण्यगर्भः सूत्रात्मा प्राण इत्यपि पण्डिताः। મિ વિમે શand cuથવા રૂ૮. हिरण्यगर्भ इत्यस्य व्यपदेशस्ततो मतः। समस्तलिंगदेहेषु सूत्रवन्मणिपंक्तिषु । व्याप्य स्थितत्वात्सूत्रात्मा प्राणनात्प्राण उच्यते ॥ ३८९॥
(ઉપર જણાવેલા) ત્રણ કોશ મળીને સૂકમ શરીર બને છે તે અતિસૂક્ષમરૂપે રહેલા આત્માને જણાવનાર છે તેથી “બલિંગ” શરીર પણ કહેવાય છે, અને સ્કૂલશરીર કરતાં સૂમ ગણાય છે. જેમ સર્વ વૃક્ષોને સમુદાય સામાન્ય રૂપે “વન” કહેવાય છે, તેમ સર્વ લિંગશરીરને સમુદાય સામાન્યરૂપે એક જ જ્ઞાનને